303 / 417
İbralaşmayı Yoksayan Etik İlişki/Yozlaşan Gerekçe
302
Sözün özü, yoksanan dille sokağın salona taşındığını, burada tem-
sil olunduğunu kürsünün kamu adına yargılayarak, toplumla ibralaş-
tığını ifade etmek mümkün olmaz.
IV- Gerekçenin Yerel Versiyonu/Derdi Olmayan Gerekçe/Diriliş
Çabası /Çekinceler:
Usul yasalarının ithaliyle gerekçe; pozitif hukukta bir temellendir-
me, aklanma ve toplumla ibralaşma, bireyi ikna, kamuyu inandırma
rol ve işlevi ile donatıldı.
Gerekçesiz kararların yaygınlaşmaya verilen tepkinin sonucu,
kürsüyü çekip çevirmenin, disipline etmenin aracı olarak anayasalarla
tanıştı. O gün bu gündür anayasal bir kod olarak normlar hiyerarşi-
sinde gerekçesizliklerle mücadelenin aparatı, kürsü ve muhakemeye
güveni sağlayan olarak hayatımıza nüfuz etti. Etik ilişkinin odağına
taht kurdu. Buradan başarılı olmasa da ilişkiyi kontrol etmeye başladı.
Özellikle Uluslararası sözleşmelerle birlikte anayasayı da aşacak
şekilde, kürsü yurttaş ve toplumla hukuki ilişkilerde bir maestro gö-
revi üstlendi.
Özetle sistemin gerekçeye olan ilgisi yer, zaman ve kişiye göre
azalıp çoğalsa da bu ilgi, aktüel gelişmelerin desteğiyle ivme kazan-
dı. Özellikle; felsefeyle, adalete erişim, adil yargılanma hakkı, hukuki
dinlenilme hakkı ve gerekçe ödevinin yanında, uluslararası metinler,
hukukun genel ilkeleriyle ittifak ederek, kürsüye ve dizgeye kürsü ile
yurttaş arasındaki güveni pekiştiren ve kurumsallaştıran bir dil, tarz
ve olanak sundu.
Gerekçe hakkı eşsiz bu desteği arkasına alarak gelişti, sınırlarını
zorlayarak, özellik geliştirdi nihayet gerekçeli karar alma hakkına dö-
nüştü. Aradan geçen zaman ve dış dünyayla kurduğu yoğun, samimi
ilişki, bu ilişkinin yarattığı etkileşim, gerekçeyi salt yazılan olmaktan
çıkararak, birçok derdi, sorunu, meram ve düşüncesi, muhakemenin
diğer unsurlarıyla derin münasebeti olan devasa bir kuruma dönüştü.
Zamanı değerlendiren gerekçe, disiplinler arası etkileşimin sağla-
dığı avantajlara yaslanarak sisteme ihtiyacı olan nüve, renk ve motif-
ler kattı. Yargılamayı öznel gerçekliği içinde tutacak ve etik bir forma
oturtacak güç, olanak ve kolaylıklara kavuştu.