TBB Dergisi 108. Sayı

Kentsel Dönüşümün, 6306 Sayılı Yasa Kapsamında Hak ve Özgürlükler Açısından Ele Alınması

Özellikle özet bir şekilde bu tarihsel ve hukuki gelişmelere yer ve-

rilmesinin amacı, Anayasalarında bu konuda düzenlemeler yer alma-

dan önce konut- kentleşme konusundaki uygulama perspektifini bir

derece yansıtmaya çalışmaktadır. Bu gelişmeler bize, konut-kentleşme

perspektifinin, dar gelirli kesimi devlet desteği ile konut sahibi yap-

manın hedeflendiği, bu hedefe ulaşmak için toplu mahalle ve yerleşim

yerlerinin kurulması şeklinde bir kentleşme politikasının uygulandı-

ğını göstermektedir. Şüphesiz, dar gelirli kesimi konut sahibi yapmak

konusundaki çabalar yadsınamaz. Ancak, modern ve gelişmiş anlam-

da ele alınan konut hakkını sağlamaya yönelik ve geleceği de kapsa-

yan bir kentleşme politikasının varlığından ve buna ilişkin hukuki dü-

zenlemelerden söz etmek mümkün değildir.

1961 VE 1982 ANAYASALARINDA KONUT HAKKININ

DÜZENLENİŞİ

1982 Anayasasında yer alan düzenlemeler ve buna dayalı olarak

yapılan yasalara geçmeden önce 1961 Anayasasında konu ile ilgili

düzenlemelere bir göz atmak suretiyle her iki Anayasadaki düzenle-

meleri karşılaştırmakta fayda bulunmaktadır. 1961 Anayasasına bak-

tığımızda en önemli düzenleme olarak “sağlık hakkı” başlığı altında

barınma hakkına yer verildiğini görmekteyiz. 1961 Anayasası barınma

hakkını sağlık hakkı başlığı altında ele alınmak suretiyle o dönemin

geleneksel anlayışını yansıtmıştır.

1961 Anayasasının 49. maddesine göre; beden ve ruh sağlığı içinde

bir yaşam sürmenin koşulu olarak konut gereksinmesinin karşılanma-

sı zorunlu olduğundan, devlete; yoksul ve dar gelirli ailelerin sağlık

koşullarına uygun olarak konut gereksinmelerinin giderilmesi için ge-

rekli önlemleri almak görevi verilmiştir. Yoksul ve dar gelirli ailelerle

ilgili bu vurgu, madde gerekçesinde yer alan “insan gibi barınmanın

asgari imkanlarına sahip olmayan kimseler” şeklindeki açıklama ile

kastedilenin yoksul ve dar gelirler olduğu ve bu noktada devlete veri-

len görevin kapsamının ne olduğu anlaşılabilmektedir.

Ancak madde

Börtücene, İcen “Kalkınma Planı ve Konut Sorununun Çözümünde Umulan Ge-

lişmeler Üzerine Düşünceler”, Konut Kurultayı (Ankara 1975 TMMOB), aktaran

Çoban, a.g.m., s.81

Örücü, Esin, “Sosyal Refah Devletinde Bir Sosyal Kamu Hizmeti: Konut” İstanbul

1972: İÜ Hukuk Fakültesi,, S.89