37 / 417
Kentsel Dönüşümün, 6306 Sayılı Yasa Kapsamında Hak ve Özgürlükler Açısından Ele Alınması
36
Konut hakkı ancak sağlıklı ve temiz bir çevrede yaşama imkânı
olduğunda tam olarak kullanılabileceğinden 1961 Anayasasında ko-
nut hakkına, sağlık hakkının içeriğinde yer verilmiş bulunulmaktadır.
Buna karşın, 1982 Anayasası’nın çevre hakkına yer veren 56.madde-
sindeki düzenlemeyle; sağlıklı bir çevre ile konut hakkının birlikte ele
alınması ve dolayısıyla bu iki hakkın, birlikte gerçekleştirilmesi gerek-
liliği sonucuna bizi götürmektedir.
Öte yandan, 1982 Anayasasının 65. maddesinde yer alan düzenle-
me uyarınca, devlet Anayasa ile belirlenen görevlerini, mali kaynakla-
rının yeterliliği ölçüsünde yerine getirmek durumundadır. Bu sınırın
konut hakkı yönünden tartışılması gerektiği açıktır. Özellikle barınma
hakkı açısından konut hakkına yaklaşıldığında devletin mali kaynak-
ları yeterli olmadığı için evsizlere barınmak için bir yer ayarlamama-
sına bu maddenin mazeret olarak ileri sürülmesi özellikle bu hakkın
içeriğinin sosyal devlet kavramı ile bütünleşmesi nedeniyle mümkün
olmadığını söylemek gerekir. Devletin mali kaynaklarının yeterliliği
ölçüde sorumluluğu olmasının kabulü, devletin gerek sosyal devlet
kimliğinin ortadan kalkması ve devletin bu hakla ilgili yapma edimiy-
le yüklendiği anayasal sorumluluğunun kurtulması sonucunu doğu-
rur ki, bu durumun Anayasa ile bağdaşmayacağı açıktır.
39
KONUT HAKKINA AİHM. KARARLARI IŞIĞINDA
BAKMAK
Konut hakkı ve kentsel planlamaya ilişkin olmak üzere yapılan
ve yapılacak düzenlemelerde konunun AİHM. taşınması halinde ne
gibi hukuki engellerle karşılaşılacağından yola çıkarak konuya ilişkin
kararların; özellikle toplumsal yaşam ve çevre sorunlarına ilişkin hak
arayışları, yerinden edilenlerin hak arayışları,
40
kentsel ve çevresel kir-
liliğin artmasına bağlı olarak adalet arayışı, sağlıklı bir çevrede yaşama
hakkı arayışı, doğal afetlerde devletin sorumluluğu konusunda hak
arayışı; konunun uluslararası boyutunu ve dolayısıyla ulusal yargı
dışındaki uluslararası yargı kuruluşlarının konu ile ilgili değerlendir-
39
Balkır, a.g.m., s. 343
40
Özbek Sönmez İpek, “Kentsel Planlama, Kent Hakkı ve Adalet Yargı Kararları
Işığında Kent Planlama ve Adalet İlişkisinin Değişen İçeriği” TBB Dergisi, 2012
s,98