43 / 417
Kentsel Dönüşümün, 6306 Sayılı Yasa Kapsamında Hak ve Özgürlükler Açısından Ele Alınması
42
likte, Anayasa Mahkemesinin bu karardan önce verdiği kararlarda yer
alan gerekçeler doğrultusunda Yasanın Anayasaya aykırılığı hususu-
nun hukuki irdelemesinin yapılması mümkündür.
Hukuk Devleti İlke ve Kurallarına Aykırılık
6306 sayılı Yasaya ilişkin en önemli eleştirilerden birisi; yerel yö-
netimlerin devre dışı bırakıldığı, 5393 sayılı Belediye Kanunun 73.
maddesinde yer alan hükümle belediyelere kentsel dönüşüm konu-
sunda verilen yetkinin tamamıyla kaldırıldığı, plan yapma yetkisinin
yerel yönetimlerden merkeze kaydırılmasının Anayasa aykırı olduğu
hususudur. Anayasanın 127. maddesinde yer alan yerinden yönetim
ilkesinin ve yerel yönetim dengesinin merkeze kaydırılması sonucu
dengenin bozulduğu, yerel ortak gereksinimleri karşılamak konusun-
da merkezin yetersiz kalacağı, Belediyelerce daha önce yapılan plan-
larla uyumlu olamayacağı ileri sürülmüştür.
54
Bilindiği üzere 3194 sayılı İmar Kanununda yer alan düzenlemeler
ile ülke ve bölge düzeyindeki plânlarla, çevresel ve metropoliten alan
planlamalarıyla uyum içinde olması zorunludur. İmar plânlarının bu
çok yönlü durumu nedeniyle, plan yapma yetkileri merkezî yönetim ile
yerel yönetim arasında paylaştırılması esası yasalarda yer almaktadır.
Anayasa’nın 127. Maddesinin 1. fıkrasında yerel yönetimlerin ge-
nel bir tarifi yapıldıktan sonra; 2. fıkrasında bu yönetimlerin kuruluş
ve görevleri ile yetkilerinin yerinden yönetim ilkesine uygun olarak
kanunla düzenleneceği belirtilmektedir. Anayasa’nın 127. maddesinin
5. fıkrasında ise, yerel yönetimlerin merkezi yönetimle ilişkisi düzen-
lenmekte ve yerel yönetimlere özerklik tanırken merkezî yönetime de
onlar üzerinde bir denetim yetkisi verilmektedir.
Anayasa’nın 127. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan yerel yö-
netimlerin görevlerinin kanunla düzenleneceği ilkesi olan:
“Mahallî
idarelerin kuruluş ve görevleri ile yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun
olarak kanunla düzenlenir.”
hükmündeki yerellik ilkesine aykırı olarak;
Anayasanın 127. Maddesinde yer alan idari vesayet yetkisini aşan, ka-
nunlarda yerel yönetimlere verilen yetkileri Bakanlık bünyesine aldığı
yönünde 6306 sayılı Yasaya ilişkin eleştiriler ileri sürülmüştür.
54
Bkz. TMMOB. Mimarlar Odası Görüşü