51 / 417
Kentsel Dönüşümün, 6306 Sayılı Yasa Kapsamında Hak ve Özgürlükler Açısından Ele Alınması
50
getirilmesinin Anayasaya aykırı olduğu, bu durumun aynı zamanda
barınma hakkının ihlali niteliğinde olduğu, 6. maddenin 3/2 çoğunluk
aramasının mülkiyet hakkının rızası dışında elinden alınması niteli-
ğinde olduğu ileri sürülmektedir.
Yasaya ilişkin olarak en önemli eleştirilerin Yasa ile getirilen dü-
zenlemelerin belki de en fazla ilgili olduğu ve etki ettiği haklardan bi-
risi ve en önemlisi olan mülkiyet hakkı ile ilgili olduğu görülmektedir.
Zira, Yasa risk taşımayan yapılarda oturan kişilerin hukuksal gü-
vencelerini, barınma haklarını, konut dokunulmazlığını, belirsizlik ta-
şıyan “uygulama bütünlüğü” kavramından hareketle mülkiyet hakla-
rını ortadan kaldırmaktadır.
64
Mülkiyet hakkının korunmasına yönelik gerek iç hukukumuz-
da ve gerekse iç hukuk hükmünü haiz taraf olduğumuz uluslararası
sözleşmelerde düzenlemeler yer almaktadır. Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi’ne Ek 1 numaralı Protokol ile anılan sözleşmeye, mülkiyet
hakkı ilave olunmuştur. Kişi özgürlükleri kavramı içine yerleştirilen
mülkiyet hakkı sözleşmeye göre mutlak olmayıp, kamu yararı amacına
yönelik bazı kısıtlama veya sınırlamalara konu edilebilecek niteliktedir.
Ek 1 Nolu Porotokolün 1. fıkrasının ilk cümlesinin kapsadığı
“mülkiyete saygı ilkesi”, maddenin açıkça izin verdiği özel müdahale
şekilleri dışındaki her türlü müdahaleyi yasaklamak suretiyle, mülki-
yet hakkına koruma sağlamaktadır. Mülkiyet hakkına meşru müda-
hale amacı olan kamu yararını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi çok
geniş biçimde yorumlamaktadır. Ancak, kamu yararı amacı ile de olsa,
müdahalede “orantılılık” ve “adil denge” ilkelerini gözetmesi, genel
menfaatin icapları ile bireyin temel haklarının gerekleri arasında den-
geyi sağlanması gerektiği kabul etmektedir.
Anayasanın 35. maddesinde,
“
Herkes, mülkiyet ve miras hakları-
na sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlana-
bilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz
.”
denilerek, mülkiyet hakkı Anayasal bir kurum olarak güvence altına
alınmış ve AİHS. Eki Protokolde yer alan düzenlemeye paralel olarak
kamu yararı amacı ile sınırlanmasına olanak tanımıştır.
64
AKGÜNER, Tayfun, “Kentsel Dönüşüm ve Hukuk” Güncel Hukuk Dergisi,
Ağustos 2012, Sayı:8/104, s. 19