TBB Dergisi 108. Sayı

Kentsel Dönüşümün, 6306 Sayılı Yasa Kapsamında Hak ve Özgürlükler Açısından Ele Alınması

Anayasa Mahkemesinin 29.12.1999 tarih ve E: 1999/33, K: 1999/51

sayılı kararında

;

“…Anayasanın 35. maddesinde, “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına

sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mül-

kiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz”, kuralına yer ve-

rilmiş, temel hak ve özgürlüklerin sınırını gösteren 13. maddesinde ise, temel

hak ve hürriyetlerin, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün,

millî egemenliğin, Cumhuriyetin, millî güvenliğin, kamu düzeninin, genel

asayişin, kamu yararının, genel ahlâkın ve genel sağlığın korunması amacı ile

ve ayrıca Anayasanın ilgili maddelerinde öngörülen özel sebeplerle, Anaya-

sanın sözüne ve ruhuna uygun olarak kanunla sınırlanabileceği, temel hak ve

hürriyetlerle ilgili genel ve özel sınırlamaların demokratik toplum düzeninin

gereklerine aykırı olamayacağı ve öngörüldükleri amaç dışında kullanılama-

yacağı, bu maddede yer alan genel sınırlama sebeplerinin temel hak ve hürri-

yetlerin tümü için geçerli olduğu…”

belirtilmiştir

Yasanın 4. maddesinin ilk fıkrasında yapılmış olan düzenlemey-

le, riskli yapıların bulunduğu alanların yanı sıra, Bakanlık tarafından

belirlenecek, yapılaşmamış boş rezerv yapı alanlarında her türlü imar

ve yapılaşma işlemlerinin geçici olarak durdurulmasının öngörülmesi

süresi belli olmayan bir durdurmaya yol açacak niteliktedir.

Anayasa Mahkemesi’nin çeşitli kararlarında süresi belli olmayan sı-

nırlamalarla oluşan belirsizliğin mülkiyet hakkını kullanılamaz hale ge-

tirdiği, Anayasa’ nın 13. maddesine göre; kamu yararı veya diğer amaç-

larla temel hak ve özgürlüklere getirilecek sınırlamaların hakkın özüne

dokunan, kullanılamaz hale getiren bir nitelikte olmaması gerektiği

gerekçesiyle bu yönlü düzenlemeler hakkında iptal kararları verilmiş

olması Yasal düzenlemenin irdelenmesi açısından önem arz etmektedir.

5393 sayılı Yasanın 73.madde’nin 11. fıkrasında yer alan kentsel

dönüşüm alanı ilan edilen yerlerde devam eden inşaatların 5 yıl sü-

reyle durdurulacağını, gerektiğinde ise Belediye tarafından bunun 10

yıla kadar çıkarılabileceğine ilişkin bir hükümün Anayasa Mahkeme-

since yürürlüğü durdurulmuş bulunulmaktadır. Dolayısıyla, Anayasa

Mahkemesince mülkiyet hakkına müdahale eden çok uzun ve belirsiz

bir sürenin Anayasaya aykırı olduğu kabul edilmiştir.

29.06.2000 gün ve 24094 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

YURTCANLI, a.g.m., s. 41