97 / 417
Kefalet Sözleşmesinin Uygulama Alanı
96
yesi paylara bölünmüş komandit ortaklığın müdürü veya bir limited ortak-
lığın yönetici ortağı tarafından işletmeyle ilgili olarak verilmişse, eşin rızası
aranmaz”
35
şeklinde düzenlemekteydi. Görüldüğü gibi İsv. BK mülga
m. 494/2, eşin rızanın aranmayacağı şirket ortaklığı ve yöneticiliklerini
sayma yoluna gitmişken, TBK m. m. 584/2 böyle bir sayma yapmaksı-
zın
ticaret siciline kayıtlı ticari işletmenin sahibi veya ticaret şirketinin ortak
ya da yöneticisi tarafından
verilecek kefaletlerde eşin rızasının aranma-
yacağını düzenlemiş, bu kapsama
, esnaf ve sanatkârlar siciline kayıtlı es-
naf veya sanatkârlar tarafından verilecek kefaletleri
dâhil etmiş, bununla da
yetinmeyip eşin rızası olmadan kefalet verebilecek kişiler yanında, eşin
rızası gerekmeden kefil olunabilecek bir kısım kredi türü de sayılmıştır.
TBK m. 584/2’nin mülga mehaz İsv BK m. 494/2’den ayrıldığı bir
diğer önemli nokta da kefaletin sayılanlarca ancak
mesleki faaliyetleri
ile ilgili olarak
yahut
işletme veya şirketle ilgili olarak
verecekleri ke-
faletleri eşin rızası dışına çıkarmasıdır
36
. Dolayısıyla, mesleki faaliyet
ya da işletme işe ilgili olmayan kefalet sözleşmeleri bakımından eşin
rızası aranacaktır.
Eşin rızasının arandığı hallerde eş rıza vermemişse veya eşten rıza
alınmamışsa kefalet sözleşmesi kesin hükümsüzdür. Bu hallerde söz-
leşmenin geçerli olabilmesi için şekil ve ehliyete ilişkin şartlar tamam-
lanarak yeniden yapılması gerekir. Ancak uygulamada, eşten tarihsiz
rıza alınarak bu hükmün dolanılması mümkündür
37
. Eşin rızasında
eksiklik bulunan kefalet sözleşmesi yapıldığı anda hükümsüzdür. Bu
nedenle eşlerin boşanması kefalet sözleşmesine geçerlilik kazandır-
maz. Sözleşmede değişiklik meydana gelmesi nedeniyle eşin ek rızası
gerekmesine rağmen bu rızanın alınmaması, sözleşmede yapılan de-
ğişikliği hükümsüz kılar. Fakat kefilin sorumluluğu sözleşmenin ön-
ceki haline göre (eski sorumlu olunan tutarda veya adi kefalet olarak)
devam eder. Müteselsil kefalet sözleşmesi yapılmasına rağmen eş adi
kefalete rıza vermişse, bu durumda kefalet sözleşmesi hükümsüz ka-
bul edilebileceği gibi sözleşmenin adi kefalet olarak ayakta tutulması
mümkündür
38
.
35
Kırca, s. 448.
36
TBK tasarında bulunan m. 584/2 hükmü ile ilgili değerlendirme ve eleştiriler için
bkz. Kırca s. 448-449.
37
Kırca, s. 447; Yavuz, s. 818; Baş, s. 122.
38
Kırca, s. 448; Zevkliler/Gökyayla, s. 669; Aral/Ayrancı, s. 430; Gümüş, s. 308-310;
Özen, s. 181-183; Yavuz, s. 816-819; Baş, s. 125.