108 / 485
TBB Dergisi 2013 (109)
Sadullah ÖZEL
107
bir miktar ile sınırlı tutulması bir zorunluluk teşkil edebilir
.”
29
değerlendir-
mesini yapmıştır. Bu durumlar dışında, yukarda izah edildiği üzere,
kamulaştırma sonucunda malike taşınmazın gerçek karşılığı olarak
pazar değerinin ödenmesi esastır.
29 Mart 2006 tarihinde karara bağlanan Scordino/İtalya Davasın-
da taşınmazı kamulaştırılan davacılara İtalya Devleti tarafından taşın-
mazın metrekaresi başına 82.890 İtalya Lireti ödenmiştir. Ancak, taşın-
mazın bir metrekaresi için tahmin edilen piyasa değerinin ise 165.755
Liret olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca taşınmaz malikine ödenen tazmi-
nattan yüzde yirmi oranında da vergi alınmıştır. Mahkemeye göre söz
konusu kamulaştırma işlemi ekonomik, sosyal veya siyasi bir reform
bağlamında veya başka bir haklı sebep bağlamında tesis edilmiş bir
işlem değildir. Dolayısıyla kamulaştırma bedelinin pazar değerinden
düşük olmasını gerektirecek bir kamu menfaatinin varlığından söz
edilemeyeceğini vurgulayan mahkeme, AİHS’nin Ek Protokolünün 1
inci maddesinin ihlal edildiğine karar vermiştir.
30
Yıltaş Yıldız Turistik
Tesisleri/Türkiye davasında da başvurucu şirkete ödenen kamulaştır-
ma bedelinin taşınmazın gerçek değerine oranla düşük tespit edildiği
sonucuna ulaşılarak ihlal saptaması yapılmıştır.
31
AİHM’nin aktarılan
kararlarından da anlaşılacağı üzere mülkiyet hakkına yapılan müda-
halelerde kamu menfaati ile hakkına müdahale edilen kişilerin menfa-
atleri arasında adil bir dengenin, başka bir deyişle orantılı bir ilişkinin
kurulması şarttır.
AİHM’ye göre kamulaştırma dolayısıyla ödenecek bedelin tespi-
tinde kamulaştırma işleminin hukuka uygunluğu da önemli bir kriter
olarak dikkate alınmalıdır. Çünkü mahkemeye göre hukuka uygun bir
kamulaştırmanın mali sonuçlarının mülkiyet hakkına hukuka aykırı
bir şekilde yapılan müdahalenin mali sonuçları ile bir tutulması müm-
kün değildir. Papamichalopoulos ve Diğerleri/Yunanistan Davası’nda
AİHM, benzer bir değerlendirme yapmış ve sözleşmenin hukuka aykı-
rı bir şekilde tesis edilen kamulaştırma işlemi ile ihlal edildiğini tespit
etmiştir. Mahkeme bu kararında adalete uygun bir tazminat konusun-
da şu hususlara yer vermiştir:
“Kamulaştırma işlemindeki böyle bir huku-
29
AİHM, 22.06.2004 tarihli Broniowski / Polonya Kararı, NJW 2005, s. 2528.
30
AİHM, 29.03.2006 tarihli Scordino / İtalya Kararı, NJW 2007, s. 1261.
31
AİHM, 23.04.2003 tarihli Yıltaş Yıldız Turistik Tesisleri/Türkiye Kararı
B.No.30502/96