TBB Dergisi 109. Sayı

Kamulaştırmada Gerçek Karşılık Hakkı ve Pazar Değeri

110

lıkla karşı karşıya kalan Alman Federal Yargıtayı, kanun koyucunun

kamulaştırma bedelinin para cinsinden ödenmesi veya kamulaştırma

bedelinin tespitinde piyasa değerin esas alınması gerektiğini öngördü-

ğü ve kamulaştırma bedelinin gerçek değerin altında tutulması yolu-

na gitmediği durumlarda uygulanmak üzere bazı ilkeler geliştirmiştir.

Buna göre kamulaştırma bedelinin miktarı konusunda özel bir kanuni

düzenlemenin mevcut bulunmadığı durumlarda kamulaştırma dola-

yısıyla uğranılan hak kaybı için tam bir tazminat, yani kamulaştırma

konusu malın piyasa değerinin ödenmesi gerekir.

Alman Federal

Yargıtay’ı kamulaştırma bedelinin kamulaştırma konusu hakkın sahi-

binin benzer nitelik ve değerdeki başka bir hakka tekrar sahip olması-

na imkan verecek miktarda olmasını istemektedir.

Federal Yargıtay

bazı kararlarında da kamulaştırma bedelinin kamulaştırma konusu

hak ile eşdeğer olması gerektiğini ifade etmektedir.

FederalAnayasakural olarakkanunkoyucuya, yapılacakbir kamu-

laştırma için ödenecek bedelin taşınmazın gerçek bedelinden az olma-

sı imkanını tanımaktadır.

Ancak uygulamada kanun koyucu kamulaştırma

konusu ile ilgili yaptığı düzenlemelerde istisnasız bir şekilde kamulaştırma be-

deli olarak gerçek bedelin, yani taşınmazın pazar değerinin ödeneceğini öngör-

mektedir

Buna örnek olarak Federal İmar Kanunu’nun

(Baugesetzbuch)

93 üncü ve devamı maddeleri ile federe birimlerin yaptığı kanuni dü-

zenlemeler gösterilebilir.

Aşağıda bu yasal ve federe devletlerde cari

anayasalar düzenlemeler kısaca incelenecektir.

Federal düzenlemeler kapsamında kamulaştırma konusuna en sık

rastlanan alanların başında imar hukuku gelmektedir. İmar hukuku

ile ilgili en önemli yasal düzenleme en son 31 Temmuz 2009 tarihinde

değişikliğe tabi tutulan Almanya Federal İmar Kanunu’dur.

Bu ka-

nunun 1. kısmının 5. bölümünde kamulaştırma konusu düzenlenmiş-

tir. Bu bölümün 1. alt bölümünde kamulaştırmanın ön şartları, 2. alt

Papier, in: Maunz/Dürig, Grundgesetz, Art. 14, Rn. 614.

Bundesgerichtshof, BGHZ 26, 373 vd.

Bundesgerichtshof, BGHZ 59, 250 vd, 258 vd.

AUST, Manfred / PASTERNAK, Dieter : Die Enteignungsentschädigung, 5. Auf-

lage, De Gruyter Recht, Berlin 2002. s. 96, Rn. 197.

Bkz. Aust, Die Enteignungsentschädigung, s. 96, Rn: 197, KREBS, Walter, Bau-

recht, in: Schmidt-Aßmann (Hrsg.), Besonderes Verwaltungsrecht, De Gruyter

Recht, Berlin 2003. s. 462, Rn. 169

Baugesetzbuch.