263 / 485
Eşin Rızası
262
rızası aranan eş lehine (mülkiyeti devralan kişiyle arasında) kurulu-
yorsa, eşin devre de rızasının olduğu kabul olunmalıdır. Cebri icra
veya kamulaştırma gibi, mülkiyet sahibi eşin de iradesinin olmadığı
hak kayıplarında, eşin rızasının da bir geçerlilik unsuru olamayacağı
açıktır.
Aile konutu üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan eş için, eşin
rızasına bağlanan ikinci işlem,
“aile konutu üzerindeki hakları sınırlaya-
maz”
şeklinde ifade olunmuştur. Yasa koyucu eşin rızasına tabi sınır-
lamaları, ayni hak sınırlaması veya şahsi hak sınırlaması olmak üze-
re ayırarak belirlememiştir. Zaten dikkat edileceği üzere TMK’nun
194/1. maddesinde, eşin rızasına tabi kılınan işlemler sayılmak yoluna
gidilmemiş, genel belirlemelerle yetinilmiştir. Eşin mülkiyet hakkına
sahip olduğu aile konutu üzerinde kuracağı kira, ariyet gibi sözleş-
melerle alım hakkının da eşin rızasına tabi olacağı düşünülmektedir.
26
Aile konutu üzerinde kurulacak sınırlı ayni haklar için de eşin
rızasına ihtiyaç olduğu açıktır. Özellikle intifa, oturma, üst gibi irti-
fakların aile konutunun aile için kullanılmasını sonlandıracak oldu-
ğu göz önünde bulundurulduğunda, eşin rızasıyla kurulabilecekleri
tartışmasızdır. Buna karşılık malik olan eşin, aile konutunun üzerinde
bulunduğu arazinin üstüne, aile konutunun kullanılmasını etkileme-
yecek şekilde kurduğu bazı irtifaklar (manzara kapatmama, geçit ve
kaynak irtifakları gibi) bu kapsamın dışında tutulmalıdır. Yasal irti-
fakların kurulmasında da kamulaştırmaya benzer şekilde eşin rızası
kurucu unsur olarak nitelenemez.
27
Aile konutu üzerinde rehin hakkının kurulmasının eşin rızasına
tabi olup olmadığı konusunda farklı görüşler ileri sürülmüşse de; bu
da eşin rızasına tabi bir sınırlama olarak değerlendirilmelidir. Özellik-
le rehnin paraya çevrilmesi tehlikesi karşısında, aile konutunun mülki-
yetinin kaybedilmesi söz konusu olduğundan, eşin rızasının bu işlem
için en baştan alınması daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Yargıtay
da
28
aile konutu üzerinde ipotek kurulmasının eşin rızasına bağlı bir
işlem olduğunu kabul etmiştir.
26
Dural, M - Öğüz, T - Gümüş, A., s. 208; Acar, F., s. 56-57.
27
Dural, M - Öğüz, T - Gümüş, A., s. 208.
28
Yargıtay 2. HD., 2009/13363 E., 2009/18286 K., 26.10.2009 T.