265 / 485
Eşin Rızası
264
bulunmadığını bilmemesidir. Eğer kişi işleme konu olan taşınmazın
aile konutu olduğunu biliyor (şerh olmamasına rağmen sicil dışı yol-
larla) ise iyiniyetinin TMK’nun 1023. maddesi kapsamında korunması
mümkün olmayacaktır. Kararda ayrıca, üçüncü kişinin iyiniyetli ol-
madığının iddiası halinde, bunun ispatının da TMK’nun 3. maddesi
çerçevesinde, rızası alınmayan eşe ait olacağı kabul edilmektedir.
Son olarak TMK’nun 194. maddesinin
“Rızayı sağlayamayan veya
haklı bir sebep olmadan kendisine rıza verilmeyen eş, hakimin müdahalesini
isteyebilir.”
ifadesini içeren ikinci fıkrasının üzerinde durulması gere-
kir. Maddede hakimin müdahalesinin istenebilmesi için iki unsurdan
birinin gerçekleşmesi şartı düzenlenmiştir. Bunlardan ilki, rızanın
sağlanamaması halidir. Rıza vermesi gereken eşin (rıza veremeyecek
derecede) hastalığı, ulaşılamaması, gaipliği gibi objektif nedenlerle ha-
kimin müdahalesi talep olunabilir.
Seçimlik şartlardan ikincisi ise, eşin haklı nedenlere dayanmaksı-
zın rıza göstermekten kaçınması halidir. Rıza vermemenin haklı bir
nedene dayanmadığını, bu iddiayı ileri süren eş hakime başvurarak
ispatlayacaktır. Hakim her somut olayda aile konutu ile ilgili yapılmak
istenen işlemle aile konutunun işlem yapılmaksızın korunması arasın-
da aile birliği açısından menfaat dengesi kurarak sonuca varacaktır.
Hakimin kararının eşin rızası yerine geçmeyeceği, sadece eşi tek başı-
na işlemi yapmak konusunda yetkilendireceği belirtilmektedir.
34
C. Mahkeme Kararıyla Eşin Rızasına Bağlanan İşlemler
TMK’nun
“Birliğin Korunması”
başlığı altında yer alan hüküm-
lerinden biri de
“Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması”
kenar başlıklı 199.
maddesidir. Maddenin ilk fıkrasında
“Ailenin ekonomik varlığının ko-
runması veya evlilik birliğinden doğan mali bir yükümlülüğün yerine getiril-
mesi gerektiği ölçüde, eşlerden birinin istemi üzerine hakim, belirleyeceği mal-
varlığı değerleriyle ilgili tasarrufların ancak onun rızasıyla yapılabileceğine
karar verebilir.”
düzenlemesi yer almaktadır.
35
Bu madde de TMK’nun
34
Öztan, B., s. 203, 209; Dural, M - Öğüz, T - Gümüş, A., s. 214; Acar, H., s. 78.
35
Eşlerin tasarruf yetkilerinin kısıtlanması hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Akarte-
pe, A.:
“Evlilik Birliğinde Eşlerden Birinin Bazı Malvarlığı Değerleri Üzerindeki Tasar-
ruf Yetkisinin Sınırlandırılması”
, EÜHFD, C. XIII, S. 1-2, Erzincan 2009, s.167-192;
Şahinci, A.:
“Eşlerin Tasarruf Yetkisinin Sınırlandırılması”
, AÜHFD, S. 2, Ankara