284 / 485
TBB Dergisi 2013 (109)
Emel BADUR
283
Eğer kefilin eşi, güvencelerin önemli ölçüde azalmasına ilişkin de-
ğişikliğe rıza göstermeyecek olursa, TBK’nun kefilin rızası olmaksızın,
alacaklının teminatları elden çıkarması veya değerini düşürmesine
ilişkin 592. maddesi uygulama alanı bulacaktır. Yani kefilin sorum-
luluğu 592. maddenin ilk fıkrası gereğince, azalan güvenceye uygun
düşen bir miktarda azalır; hatta maddenin dördüncü ve son fıkrasına
göre, azalmaya alacaklının ağır kusurlu davranışı sebep olmuşsa, ke-
fil borcundan kurtulur. Buna karşılık birlikte kefillerden birinin, diğer
kefilin eşinin rızası alınmaksızın ibra edilmesi söz konusuysa, eşinin
rızası alınmamış olan birlikte kefilin sorumluluğu da TBK’nun 587/3.
maddesi gereğince sona erer.
97
Güvencelerdeki azalma önemli ölçüde değilse, sadece kefilin rıza-
sıyla yapılabilmesi mümkündür. Madde metninde bir açıklık bulun-
mamasına rağmen, borcunu ifa eden kefilin alacaklıya halef olacağı
ve borçluya başvuracağı göz önünde bulundurulduğunda, asıl borcun
yüklenilmesi için de kefilin yanı sıra eşinin de rızası aranmalıdır.
98
Buna karşılık kefil lehine olan güvencelerin azalmadığı (örneğin
rehnin eşdeğeriyle değiştirildiği) veya güvencelerin objektif nedenler-
le azaldığı (örneğin piyasa koşullarındaki değişiklikler nedeniyle re-
hinlerin değerinin düştüğü, birlikte kefilin ödeme gücünü kaybettiği)
durumlarda eşin rızası aranmayacaktır.
99
TBK’nun 584. maddesinde eşin rızasının aranmayacağı son istisna,
TBK’nun kabulü ve hatta yürürlüğe girmesinden sonra yapılan bir yasa
değişikliğiyle maddeye eklenmiş üçüncü fıkradadır. 10.04.2013 tarihin-
den beri geçerli olan bu hüküm uyarınca, ticaret siciline kayıtlı ticari
işletmenin sahibi veya ticaret şirketlerinin ortak ya da yöneticileri tara-
fından işletme veya şirketle ilgili olarak verilecek kefaletler ve mesleki
faaliyetleri ile ilgili olarak esnaf ve sanatkârlar siciline kayıtlı esnaf veya
sanatkârlar tarafından verilecek kefaletler için eşin rızası aranmaz.
Benzer şekilde 27/12/2006 tarihli ve 5570 sayılı Kamu Sermayeli
Bankalar Tarafından Yürütülen Faiz Destekli Kredi Kullandırılmasına
97
Özen, F., s. 181-182; Gümüş, M. A.: Borçlar, s. 310.
98
Özen, F., s. 178; Kırca, İ., s. 442; Gümüş, M. A.: Borçlar, s. 308. Bu işlem eşin rızası
alınmaksızın yapılmışsa, TBK’nun 198/2. maddesi gereğince, kefilin rızası alın-
mamış gibi sonuç doğurması gereklidir. Baş, E., s. 120.
99
Kırca, İ., s. 442; Özen, F., s. 178.