285 / 485
Eşin Rızası
284
Dair Kanun kapsamında kullanılacak kredilerde verilecek kefaletler
ile tarım kredi, tarım satış ve esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet ko-
operatifleri ile kamu kurum ve kuruluşlarınca kooperatif ortaklarına
kullandırılacak kredilerde verilecek kefaletler için eşin rızası aranmaz.
Kırca’ya göre
100
, kapsamına giren tacir ve esnaf açısından bir hak/ni-
met olan bu düzenleme, anılan kişilerin ticari deneyimleri nedeniyle,
aileyi yıkıma uğratacak şekilde düşüncesizce kefalet sözleşmeleri yap-
mayacakları varsayımı ile getirilmiştir.
Eşin rızasının aranıp aranmadığının incelenmesini gerektiren son
TBK hükmü, Kanun’un 583/2. maddesidir. Bu maddede,
“Kendi adı-
na kefil olma konusunda özel yetki verilmesi ve diğer tarafa veya üçüncü bir
kişiye kefil olma vaadinde bulunulması da aynı şekil koşullarına bağlıdır.”
ifadesi kullanılarak, kefalet akdi için aranan şekil kuralları, kefalet için
verilen yetkiye ve kefalet vaadine de tahmil edilmiştir. Ancak madde
metninden, bu durumlarda da eşin rızasının aranıp aranmadığı anla-
şılamamaktadır.
Doktrinde
101
hakim olan görüş, TBK’nun 584. maddesinin dola-
nılmasının önlenmesi amacıyla, kefalet için verilen yetki ve kefalet
ön sözleşmesi için de eşin rızasının aranacağı yönündedir. Benzer bir
görüş birliği, kefalet sözleşmesi akdetmek konusunda yetkilendirme
veya ön sözleşme esnasında verilen eşin rızasının, bu işlemlere daya-
narak kurulan kefalet akdi için de geçerli olduğu; yani eşin rızasının
bir kez daha aranmayacağı yönündedir.
Halbuki TBK’nun 583/2. maddesi ışığında, eşin rızasının aranma-
sı konusu, kefalet için verilen yetki ve kefalet ön sözleşmesi arasında
ayrım yapılarak ele alınmalıdır. Zira kefalet için temsil yetkisi veril-
mesi, veren kişiyi borç altına sokan bir işlem değildir. Bu nedenle eşin
rızası temsil yetkisi verilirken değil; temsilci kendine tanınan yetkiyi
kullanarak kefalet sözleşmesini akdettiği sırada verilmelidir. Buna
karşılık kefalet vaadi, ister alacaklıyla ister başka bir kişiyle (örneğin
borçluyla) yapılsın, başta aynen ifa talebi olmak üzere ön sözleşen ke-
100
Kırca, İ., s. 450, 452.
101
Özen, F., s. 176; Çevik, S. Ö., s. 122; Gümüş, M. A.: Borçlar, s. 309. TBK’nun 583/2.
maddesinde şekil kurallarından söz edildiği, eşin rızasının ise bir ehliyet sınırla-
ması olduğundan bahisle, temsil yetkisi tanınması ve ön sözleşme yapılmasında
eşin rızasının aranmaması fikri için bkz. Baş, E., s. 121.