TBB Dergisi 109. Sayı

TBB Dergisi 2013 (109)

Ersan ŞEN / Ertekin AKSÜT

345

5. Öldürmeye Teşebbüs ve Kasten Yaralama Hallerinde Meşru

Savunma ve Haksız Tahrik Müesseselerinin Uygulanma

Şartları

Yukarıda örneklerini sunduğumuz maddi vakıalarda bir diğer

sorun, meşru savunma ve haksız tahrik hükümlerinin hangi koşullar

altında uygulanacağına ilişkindir.

Genellikle kasten öldürmeye suçuna teşebbüs ve kasten yaralama

suçunda, haksız tahrik veya meşru savunma hükümlerinin tatbik edi-

lerek faile cezada indirim yapıldığı (haksız tahrik) veya ceza verilme-

diği (meşru savunma) görülmekte, şartları ve unsurları itibariyle farklı

olmakla birlikte bu iki müesseseden hangisinin uygulanacağı pratikte

tartışmaya konu olabilmektedir.

Maddi olayda bir hukuka uygunluk nedeninin bulunduğu du-

rumlarda, fiilin hukuka aykırılık unsurunun oluşmadığı ve bu nedenle

kişilerin sorumluluklarına gidilemeyeceği açıktır. Hukuka uygunluk

nedenleri Ceza Hukukumuzda “hakkın kullanılması”, “görevin ifası”,

“meşru savunma” ve “ilgilinin rızası” olmak üzere dörde ayrılır.

Çalışmamıza konu maddi vakıalarda “meşru savunma” halinin

sözkonusu olabileceği ihtimaline binaen, bu halin hangi şartlarda

mevcut olabileceğine ilişkin bazı değerlendirmeler yapmak gereke-

cektedir.

Bir hukuka uygunluk sebebi olarak “meşru savunma”, Türk Ceza

Kanunu’nun 25. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenmiştir. Maddeye

göre,

“Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen,

gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hal ve

koşullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen

fiillerden dolayı faile ceza verilmez”.

Bu hukuka uygunluk sebebi gerçek-

leştiğinde, hukuka aykırılık unsuru oluşmadığından bahisle fiil suç

sayılmayacaktır.

Buna göre meşru savunmadan söz edebilmek için; öncelikle bir sal-

dırının bulunması, bu saldırının bir hakka yönelmiş ve haksız olması,

ayrıca gerçekleşen veya gerçekleşmesi yahut tekrarı muhakkak olması;

saldırı karşısında yapılan savunmanın da zorunlu, saldırıyı yapan kişi-

ye yönelik ve saldırı ile orantılı olması gerekmektedir

. Yargıtay Ceza

Yargıtay Ceza Genel Kurulu 26.09.1995 tarihli ve 1995/1-228 E., 1995/226 K. sayılı