69 / 485
Kamusal Bağlamda Özel Hayatın Korunması: ABD Federal Yüksek Mahkemesi ...
68
hukuksallığının denetimi ve güvence altına alınmaması) durumunda
özel hayat hakkının ihlalini oluşturacaktır. Özel hayata ilişkin topla-
nan bilgi ve verilerin sadece gerçekleştirildikleri amaca yönelik ola-
rak kullanılmaları (amaca bağlılık ilkesine bağlı kalınması) gereklidir.
Yine sözkonusu müdahalelerin (örneğin bir bölgenin izlendiğinin)
ilgililere uygun vasıtalarla ve sistematik olarak duyurulması da bu
gerekliliklere eklenecek diğer bir unsurdur. Ayrıca gizli gözetim faali-
yetlerinin (telefon dinleme ya da teknik takip gibi) devam ettiği sürece
tebliğ edilmemesi kamu yararı/güvenliği ile bireysel özgürlüklerin
dengelenmeye çalışılması gayreti olarak makul bulunsa da, belirtilen
faaliyetlerin sona ermesinden sonra bunların ilgililerin tebellüğüne su-
nulması ve varsa itirazları ile yasal/yargısal yollara başvuru hakları-
nın kullandırılmasının sağlanması gereklidir.
AİHM’nin bu konuyla ilgili olarak verilmiş bulunan kararlarında,
bahse konu yasanın, edinilen bilgilerin delile dönüştürülmeden önce
bir hâkim (yargısal bir makam) ya da sözkonusu tedbirleri uygulayan
organdan fonksiyon ve hiyerarşi olarak bağımsız ve tam anlamıyla ta-
rafsız bir otorite denetiminden geçirilip, böylece gerekli olmayanların
imha edilir olmasını mümkün kılmasını gerekli bulmuştur (Dinç, 2008:
21). Bu şekilde AİHM gizli izleme faaliyetlerine karşı güvence olarak,
prensipte gözetim üzerinde yargı denetiminin olmasının arzu edilir ol-
duğuna dikkat çekmiştir. AİHM ayrıca sözkonusu yasanın, örneğin te-
lefon dinleme gibi önemli ve müdahale yoğunluğu fazla olan tedbirle-
re başvuru için başvuruya konu olacak suçları, tedbirlerin uygulanma
süre ve limitlerini, elde edilecek verilerin araştırılması, kullanılması,
paylaşılması -ve bu esnada alınacak tedbirler- ile saklanması (özellikle
süre yönünden) ya da silinme veya imha şartları gibi usulleri belirle-
mesi gerektiğini de asgari şartlar olarak ifade etmiştir. Mahkeme ayrı-
ca inceleme yaparken yapılan kaydın doğası ile sözkonusu bilgi veya
verinin hangi bağlamda kayıt edildiğini ve saklandığını da özellikle
göze almaktadır (
S. ve Marper/Birleşik Krallık
(2008) kararı
15
;
Uzun/Al-
manya
(2010) kararı
16
).
Özetle, kişilerin kamuya açık alanda sürdürdükleri faaliyetleriyle
ilgili özel hayatın gizliliği hakkından feragat ettikleri şeklinde bir so-
15
Başvuru No. 30562/04 ve 30566/04 (echr.coe.int, 2013).
16
Başvuru No. 35623/05 (echr.coe.int, 2013).