TBB Dergisi 109. Sayı

TBB Dergisi 2013 (109)

Ayhan BOZLAK

ABD hukukunda daha önceden özel hayatın gizliliğinin korun-

ması kavramına ilişkin olarak nadiren bazı kaynaklar ve beklentilere

rastlansa da, modern anlamda bu kavramın tartışması 1890 yılında

Harward Hukuk Fakültesi Dergisinde “Yalnız Bırakılma Hakkı” baş-

lığı altında yayınlanan Warren ve Brandeis’in makalelerinin

örf ve

adet hukukuna (common law) etkisi ile başlamıştır (Wacks, 1993: 32).

Sözkonusu makalede, topluma mal olmuş ya da politik şahsîyetlere

karşı basının gittikçe artan dedikodu ve skandal üretme çabaları karşı-

sında özel hayatın korunması hakkının desteklenmesi zamanının artık

geldiği ileri sürülmüştür. Daha sonra common law sisteminin bir özel-

liği olarak esaslı kaynak niteliği taşıyan bu konuda verilmiş mahkeme

kararları özel hayatın korunması hakkının tanınması ve gelişmesinde

çok etkili olmuştur (Şen, 1990: 1).

AİHS’de ise özel hayatın gizliliğinin korunması hakkı açık bir şe-

kilde 8. Maddede düzenleme altına alınmıştır. Sözkonusu Madde şu

şekildedir;

“Özel hayatın ve aile hayatının korunması hakkı

1. Herkes özel hayatına, aile hayatına, konutuna ve haberleşmesine saygı

gösterilmesi hakkına sahiptir.

2. Bu hakkın kullanılmasına bir kamu otoritesinin müdahalesi, ancak

ulusal güvenlik, kamu emniyeti, ülkenin ekonomik refahı, dirlik ve düzenin

korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkaları-

nın hak ve özgürlüklerinin korunması için, demokratik bir toplumda zorunlu

olan ölçüde ve yasayla öngörülmüş olmak koşuluyla sözkonusu olabilir.”

cause, supported by oath or affirmation, and particularly describing the place to

be searched, and the persons or things to be seized.»

Özel hayatın gizliliğinin korunması hakkı (privacy) ilk olarak adı geçen yazarlar

tarafından 1890 yılında Harward Hukuk Fakültesi Dergisinde (Vol. IV, December

15, 1890, No. 5) “The Right to Privacy” başlığı ile “Yalnız Bırakılma Hakkı (The

Right To Let Alone)” olarak ortaya atılmıştır (abolish-alimony.org, 2012).

Sözkonusu maddenin İngilizce orjinal hali şu şekildedir:

“Right to respect for private and family life

1. Everyone has the right to respect for his private and family life, his home and his corres-

pondence.

2. There shall be no interference by a public authority with the exercise of this right except

such as is in accordance with the law and is necessary in a democratic society in the inte-

rests of national security, public safety or the economic well-being of the country, for the

prevention of disorder or crime, for the protection of health or morals, or for the protection

of the rights and freedoms of others.”