TBB Dergisi 109. Sayı

Kamusal Bağlamda Özel Hayatın Korunması: ABD Federal Yüksek Mahkemesi ...

kişilere göre kamusal alandaki özel hayat hakları daha sınırlıdır ve

bunlara kamu menfeaati gereği müdahale edilebilmektedir. Kişilerin

kamuya mal olduğu dönemlerde özel hayat alanlarının daha dar oldu-

ğu hususu günümüzde neredeyse tüm mukayeseli ve evrensel hukuk

sistemlerinde kabul görmüş bir konudur.

Bunların günlük olaylara

ilişkin görüntülerinin özellikle basın özgürlüğü kapsamında kaydı ve

yayınlanması konusunda rıza verme şartından vazgeçildiği kabul edil-

mektedir. Bu durum toplum içinde yaşamanın bir gereği olarak kaçı-

nılması mümkün olmayan tecavüzleri ifade eden sosyal uygunluk te-

orisinin yasal bir yansıması olarak ifade edilmektedir (Okur, 2010: 15).

Ancak belirtilen durumun uygulanması açısından, haber değe-

ri taşıyan konunun güncel ve gerçek bir haber olması, verilmesinde

kamu yararının bulunması, haberle veriliş tarzı arasındaki fikrî bağın

mevcut olması (yani basın özgürlüğü ve haber verme hakkı kapsamın-

da bulunması) ile değinilen statülerin devam ediyor olması gibi kriter-

ler gerekli bulunmaktadır (Yaşar vd., 2010: 4109).

2. Temel Metin ve Kaynaklar

Özel hayatın korunması hakkı ABD Anayasasında açıkça düzen-

lenmemiştir. Ancak özellikle Ek 4. Maddenin makul olmayan arama

ve elkoymayı yasaklayan düzenlemesi ile Ek 1. Madddenin ifade ve

örgütlenme özgürlüğünü koruyan düzenlemesinde ima edildiği kabul

edilmektedir

(Kleinig vd., 2011: 24).

ABD Anayasası’nın özel hayatın korunması hakkıyla en yakından

ilgili bulunan Ek 4. Maddesi şu şekildedir;

“Kişilerin, üstlerinin, evlerinin, belgelerinin ve eşyalarının ge-

reksiz/makul olmayacak biçimde aranması ve bunlara el konulması-

na karşı bağışıklıkları ihlal edilemez ve bu yetkiyi veren müzekkere

mutlaka geçerli/muhtemel bir nedene dayanmalı, yemin veya beyanla

desteklenmeli ve özellikle aranacak yeri, tutuklanacak kişi ile el kona-

cak eşyaları ayrıntılı olarak belirlemeli/tarif etmelidir.”

Bu konudaki karşı görüşler için bkz. Doyle ve Bagaric’den akt. Zafer, 2010: 187.

Özel hayatın korunması hakkı FYM tarafından bu sayılanlar dışında Anayasanın

Ek 2, 3, 5, 8, 9 ve 14. Maddelerinden de esinlenerek yorumlamaktadır.

Söz konusu metnin İngilizce orjinal hali şöyledir: «The right of the people to be

secure in their persons, houses, papers, and effects, against unreasonable searches

and seizures, shall not be violated, and no warrants shall issue, but upon probable