78 / 485
TBB Dergisi 2013 (109)
Ayhan BOZLAK
77
edilmesinde ya da devletin veya üçüncü tarafların (örneğin telekom
şirlketlerinin, bankaların) kontrolü altında olan kişisel verilerin korun-
masında makul mahremiyet beklentisi olamayacağı savı ile yeterli ko-
ruma sağlanmamaya başlanılmıştır (Schwartz, 1994: 571).
Belirtilen kapsamda bulunan FYM kararlarından bir tanesi
Uni-
ted States v. Knotts
kararıdır
30
. Belirtilen karara konu olay, polisin bir
kısım kloroform’un kaçak ilaç fabrikalarına taşındığı şüphesiyle bir
konteynıra belirli olan yol dışına çıkınca sinyal gönderen bir çağrı
cihazı (beeper) yerleştirmesi şeklinde gelişmiştir. Mahkeme, “Olayın
gözle takip gibi olduğu, yapılan işlemin sadece fizikî gözetlemeye
yardımcı bulunduğu, aracın kapalı bölümlerindeki özel alandan bilgi
elde edilmediği, yola çıkan birinin yolda gidişinin izleneceğini bilme-
si ve ona göre davranması gerektiği, kamusal bir alan olan yol üze-
rinde kişilerin meşru bir mahremiyet beklentisine sahip olamayaca-
ğı” şeklindeki gerekçelerle, olayda, ABD Anayasası’nın özel hayatın
korunması hakkını da içeren Ek 4. Maddesinin ihlali bulunmadığını
ifade etmiştir.
Bu anlamda esasında FYM tarafından kamusal/aleni mahal ya da
açık alanlarda özel hayatın korunması noktasında makul mahremiyet
beklentisi bulunamayacağı ilkesi esas alınmak suretiyle, bu alana yö-
nelik bir çok istisna hükmü ortaya çıkarılmıştır. Söz konusu istisna hü-
kümlerinden özellikle kamusal bağlamda özel hayatın korunması ile
ilgili görülenlere aşağıda yer verilmiştir.
aa) Açık Alanlar Doktrini (The Open Fields Doctrine)
Özel mülkiyete konu olsa bile açık alanlarda arama yapmak ya da
özel hayatın korunması hakkıyla ilgili diğer tedbirleri uygulamak için
yargı kararına (warrant) gerek bulunmamaktadır. Bu doktrin ilk defa
Hester v. United States
kararı
31
ile ortaya konularak, FYM tarafından açık
alanların Ek 4. Madde kapsamında bulunmadığına ve buralarda özel
hayat beklentisinin makul olmadığına karar verilmiştir. Söz konusu
Hester
kararına konu olay, bir gelir memurunun bir vatandaşın evinin
yanındaki bir alanı gözlemeye alması ve ilgilinin bir müşteriye kaçak
içki (moonshine) satarken onu yakalaması ve kaçak eşyaları müsade-
30
United States v. Knotts
kararı, para. 281-285, 460 U.S. 276 (1983).
31
265 U.S. 57 (1924).