137 / 441
Ceza Hukukunda Yanılma Kavramı ve Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma
136
lış tespitine rağmen, sonuç doğrudur. Zira TCK m.30 gerekçesinde de
ifade edildiği üzere hedefte sapma, suçların içtimaı ve özellikle fikri
içtima kapsamında değerlendirilmesi gereken bir durumdur.
30
c. Yanılma Çeşitleri
Yanılma hâli iki şekilde ortaya çıkabilir; fail, işlediği fiili cezalan-
dıran bir kuralın bulunduğu konusunda bilgi sahibi değildir veya
mevcut bir kuralın uygulama alanını yanlış değerlendirmesi sonucu
fiilinin mevcut kuralın uygulama alanı içinde bulunmadığını düşünür
ki bu durumda hukukî bilgisizlik veya yasak yanılgısından bahsedi-
lir. İkinci durumda ise fail suçu oluşturan maddi unsurlarda, nitelikli
hâllerde veya hukuka uygunluk hâllerinde bir hataya düşer ki, söz ko-
nusu durumda da fiili yanılma veya tipte yanılgıdan söz edilir.
31
Bu temel ayrımın yanı sıra 5237 sayılı TCK’nın yürürlüğe girmesi
ile beraber yanılma kavramını konusuna göre değil, hukukî sonucuna
göre tasnifleme gayretlerinin artış gösterdiği ifade edilebilir. Bu kap-
samda, kastı ortadan kaldıran yanılma ve kusurluluğa etki eden yanıl-
ma ayrımları kullanılmaktadır.
32
uzakta tutmak maksadıyla kokoreç yapımında kullandıkları bıçağı salladığı esna-
da araya giren maktulün bacağına bir kez isabet ettirerek kan kaybından ölümü-
ne sebebiyet verdiği olayda, sanığın eylemi 5237 sayılı TCK.nun 30. maddesinde
hedef yanılgıya yer verilmiş olmasına göre eniştesini silahla kasten yaralamaya
teşebbüs, maktulü ise olası kastla yaralama sonucu ölüme neden olma suçlarını
oluşturacağı dikkate alındığında; buna göre sanığın her bir eylemi yönünden uy-
gulamanın denetime olanak verecek şekilde ayrı ayrı gösterilmesi, lehe olan yasa-
nın tespiti gerekir.” (Yargıtay 1CD, 20.11.2007, 8583) (Karar ve değerlendirmeler
için Karakurt, s. 121).
30
Koca – Üzülmez, s. 231.
31
Dönmezer-Erman, II, s. 314.
32
Koca – Üzülmez, s. 228; Artuk, Mehmet Emin – Gökcen, Ahmet - Yenidünya, Ah-
met Caner, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yeniden Gözden Geçirilmiş 4. Baskı,
Ankara 2009, s. 559 vd.; Artuk, Mehmet Emin– Gökcen, Ahmet – Yenidünya, Ah-
met Caner, TCK Şerhi, C.:I, Ankara 2009, s. 765; aksi düzenlemeler için bkz. Kara-
kurt, s. 113 vd.; Hakeri, s. 379 vd.; Özbek, s. 83 vd; Özgenç, İzzet, Türk Ceza Hu-
kuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 3. Bası, Ankara 2008,
s. 404; Koca, Mahmut, “Türk Ceza Hukukunda Hata” in: 3. Yılında Yeni Ceza
Adaleti Sistemi, Ankara 2009, s. 81 vd (Koca, Hata olarak zikredilecektir.); Öner,
Hamdi, “Türk Ceza Kanununda Hata ve Taksirli Suçlar”,
Adalet Dergisi,
Y.:36,
S.:6, Haziran 1945, s. 779 vd.; Öztürk, Bahri / Erdem, Mustafa R., Ceza Hukuku
Genel Hükümler ve Özel Hükümler (Kişilere ve Mala Karşı Suçlar), Değişiklikler
İşlenmiş 5. Bası, Ankara 2007, s. 70.