148 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Olgun DEĞİRMENCİ
147
belirlenecektir.
70
Nitekim Yargıtay bir kararında, yasak yanılgısının
belirlenmesinde kişinin içinde bulunduğu sosyal ve kültürel çevre ko-
şullarını göz önüne almıştır.
71
Söz konusu ölçütler uygulanarak kişinin
içinde bulunduğu yasağa ilişkin yanılgının kaçınılamaz olduğu kana-
atine varılması hâlinde kişi kusurlu sayılmayacak ve dolayısıyla ceza-
landırılmayacaktır. Ancak yanılgının kaçınılabilir olduğu durumlarda
ise kusurun varlığı kabul edilecektir. Yanılgının kaçınılabilir olduğu
durumlarda, kişinin kınanabilirliğinin azaldığı bir gerçeklik olduğu
hâlde, ilgili kanun metninde cezada indirime ilişkin bir düzenleme
yapılmamıştır. Ancak madde gerekçesinde, yanılgının kaçınılabilir ol-
ması durumunun, temel cezanın belirlenmesinde göz önünde bulun-
durulabileceği ifade edilmiştir. Belirtelim ki, Alman Ceza Kanunu’nun
17’nci maddesinde, yanılgının kaçınılabilir olması hâlinde aynı
Kanun’un 49’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında belirtilen şekilde ce-
zada indirime gidilebileceği açıkça ifade edilmiştir.
72
Öğretide yasak yanılgısının yetkili makamların veya hukukçula-
rın açıklama ve kararlarından büyük ölçüde etkilenilmesi durumunda
kaçınılmaz sayılıp sayılmayacağı tartışılmıştır. Bu konuda öğretide iki
farklı düşüncenin bulunduğunu belirtmeliyiz. Bir görüşe göre yetkili
makamların ve hukukçuların açıklamaları ve kararları yasak yanılgısı-
nı kaçınılmaz hâle getirir.
73
Bu konuda Yargıtay’ımızda, 765 sayılı Ka-
nun zamanında vermiş olduğu bir kararında, sonucu hatalı olmakla
birlikte bu konuya temas etmiş ve yetkili makamların yönlendirmele-
70
Hakeri, s. 399.
71
“Mahkûmiyetlerine ilişkin kararlar kesinleşen diğer sanıkların devlet ormanında
kaçak olarak kestikleri tespit edilen emvali nakletmenin, çevresinde orman bu-
lunan bir yerleşim bölgesinde oturup nakliyecilik yapan ve orman yasası uya-
rınca suç oluşturduğunu bilmesi gereken sanık Ahmet’in…” (Yargıtay 3.CD.,
07.07.1982, 236) (Karar için bkz. Hakeri, s. 385, 324).
72
Bkz. madde metni için Yenisey, Feridun / Plagemann, Gottfried,
15 Mayıs 1871
tarihli Alman Ceza Kanunu
, İstanbul 2009, s. 18.
73
Ozansü, Mehmet Cemil, “Yeni Türk Ceza Kanunu Çerçevesinde Hata Kavramı”,
in:
Suç Politikası
, Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 5, Ankara 2006, s.
400; “Böylece, örneğin; yerleşmiş bir yargısal içtihada dayanarak hareket eden
(…) veya bir savcıya bir eylemin suç oluşturup oluşturmadığını soran ve oluş-
turmadığı konusunda ayrıntılı bilgi aldıktan sonra eylemi gerçekleştiren kişinin
sakınılamayacak bir hukuksal yanılgı içinde olduğunu kabul etmek gerekecektir.”
(Hakeri, s.398), Roxin, Claus, “Yasağa İlişkin Yanılma”, (Çev.:Osman İsfen), in:
Suç Politikası, Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 5, Ankara 2006, s. 271;
Karakurt, s. 148.