164 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Olgun DEĞİRMENCİ
163
Benzer şekilde ceza sorumluluğunu azaltan bir neden olan haksız
tahrikin maddi şartlarında kaçınılmaz bir yanılgı içinde bulunan kişi,
söz konusu yanılgısından istifade eder ve maddi olayda haksız tah-
rik varmış gibi cezasında indirime gidilir. Yargıtay da, haksız tahrike
konu fiilin varlığı konusunda yanılarak suç işleyen kişinin haksız tah-
rik hükümlerinden istifade etmesi gerektiği düşüncesindedir.
124
Kişi, ceza sorumluluğunu kaldıran veya azaltan nedenler olarak
zorunluluk hali ve tehdidin maddi şartları konusunda da yanılgı için-
de bulunulabilir. Yukarıda ifade edildiği gibi ceza sorumluluğunu kal-
dıran veya azaltan nedenlerin maddi şartları içinde kaçınılmaz bir ya-
nılgı içinde bulunan kişi, yanılgısının kaçınılmaz olması halinde ceza
sorumluluğu kaldıran veya azaltan neden mevcutmuş gibi yanılma-
sından istifade edecektir.
7. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma
a. Genel Olarak
Hukuka uygunluk nedenlerinin maddi koşullarında yanılmanın
hukuki niteliği konusu ceza hukuku öğretisinde en çok tartışılan ko-
nulardan biri olmaktadır. Atfedilen hukuki niteliğe göre hukuken va-
rılan sonuçlar da birbirinden farklı olacaktır.
125
Söz konusu yanılmanın yasak yanılgısı kapsamında düşünülmesi
durumunda, kastın değil kusurun etkileneceğinden dolayı, yanılma-
124
“Mağdurun Zekiye ile münasebetine inanan sanığın bunu namus meselesi saya-
rak üzüntüye kapıldığı, bu inançla mağduru öldürmeye kalkıştığı, olayın sebebi-
nin bu inanç olduğunun mağdur tarafından da doğrulandığı anlaşıldığından, bu
hususun sanık lehine kanuni tahfif sebebi oluşturduğunun kabulü ile TCK 51/1.
maddesinin tatbikini gerektirmektedir.” (Yarg. 1.CD., 21.9.1995, K. 2485),
“…Genel ilke bu olmakla birlikte, gerçekte bulunmayan fakat failin yanılarak var
sandığı bir fiilin doğurduğu öfke veya elem halinin tepkisi olarak suç işlemesi
durumunda, sanığa haksız tahrik hükmü uygulanmayacak mıdır? Mefruz tahrik
denilen bu durumda, fail kusursuz yanılarak öfke veya elem haline sürüklenmiş-
se, haksız tahrik hükmünün uygulanması gerekir. Zira tahrik durumunda failin
kusuru, içerisinde bulunduğu heyecan hali nedeniyle azalmaktadır. Eğer, failin
yanılarak mefruz tahrik durumuna düşmesinde kusuru yok ise, onun bu psiko-
lojik durumdan yararlandırmamak, haksız tahrik esasına aykırıdır.” (Yarg. CGK,
15.5.1989, K. 186 muhalefet görüşü) (Kararlar için, Günay, Erhan, “Öğreti ve Yar-
gısal Kararlar Eşliğinde Kusurluluğu Azaltan Bir Sebep Olarak Haksız Tahrik”,
Ankara 2009, s. 258 – 260).
125
Erman, s. 299 vd.