166 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Olgun DEĞİRMENCİ
165
getirir. Burada aksi kanıtlanma hukuka uygunluk nedenlerinin varlığı
anlamına gelmektedir. Üçüncü görüşe göre tipe uygunluğun belirlen-
mesi ile beraber bir araştırma safhası azaltılmış, hukuka uygunluk se-
bebinin bulunup bulunmadığının açıklanmasına geçilmiş olur.
127
Yukarıda belirtilen görüşlerden hangisi ele alınırsa alınsın, ceza
hukuku dışındaki hukuk düzenlerinden birinin, bir eyleme cevaz ver-
mesi, söz konusu düzen ile eylemin çatışma hâlinde bulunmaması
hâlinde eylem hukuka aykırı sayılmayacaktır. Suçun hukuka aykırılık
unsurunu kaldıran ve bundan dolayı işlenen fiili tüm hukuk düzeni
bakımından hukuka uygun hâle getiren sebeplere
“hukuka uygunluk
sebepleri”
denmektedir.
128
Hukuka uygunluk sebeplerinin neler olduğu konusunda öğre-
tide bir uzlaşı bulunmamaktadır. Söz konusu uzlaşmazlığın sebebi,
TCK’da hukuka uygunluk nedenlerinin ayrı bir başlık altında değil,
TCK’nın İkinci Kısım İkinci Bölümü’nde “Ceza Sorumluluğunu Kaldı-
ran veya Azaltan Nedenler Başlığı” altında düzenlenmesidir. Hukuka
uygunluk nedenlerinin sistematik yeri, kanunda yer alan düzenleme-
lerin semantik yorumu ve kanun maddelerine ilişkin gerekçeler bazı
yazarlar tarafından hukuka uygunluk nedenlerini tespit ederken bir
referans noktası olarak kullanılmıştır.
Hukuka uygunluk nedenlerinin tasnifinde bazı yazarlar; kanun
hükmünü yerine getirme, amirin emri, meşru savunma, zorunluluk hâli,
hakkın kullanılması ve ilgilinin rızasını hukuka uygunluk nedeni olarak
kabul ederken
129
, diğer bazı yazarlar; kanun hükmünü yerine getirme,
amirin hukuka uygun olan emrini ifa, meşru savunma, hakkın kullanıl-
ması ve ilgilinin rızasını hukuka uygunluk nedeni olarak kabul etmek-
tedirler.
130
Belirtmeliyiz ki, hukuka uygunluk nedenleri sadece TCK’nın
genel hükümlerinde düzenlenen nedenlerden ibaret değildir, ceza hu-
kuku dışındaki alanlarda yer alan yazılı olan veya olmayan hukuka uy-
gunluk nedenleri de ceza hukuku alanında uygulanabilecektir.
131
127
Koca / Üzülmez, s. 236 vd..
128
Koca / Üzülmez, s. 236 vd.; ayrıca bkz. Karakurt, s.126.
129
Centel / Zafer / Çakmut, s. 293; Özdemir, s. 510; Demirbaş, s. 232; Öztürk /
Erdem, s.135; Karakurt, s. 126;
130
Hakeri, s. 258 vd; Karakurt, s. 126; Özgenç hukuka uygunluk nedenlerini; hakkın
kullanılması, görevin yerine getirilmesi, meşru savunma ve ilgilinin rızası olarak
belirtmektedir. (Özgenç, s. 283 vd.).
131
Koca, Mahmut, “YTCK’da Hukuka Uygunluk Sebepleri”,
Ceza Hukuku Dergisi
,