231 / 441
Türk Hukukunda Düzenleme Yetkisinin Tarihsel Gelişimi ve Niteliği
230
taya çıkarmaktır
34
. Buna uygun bir örnek olarak, 1982 Anayasası’nın
yapım sürecinde Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve
Hukuk Fakültesi’nin birlikte hazırlamış olduğu
“Gerekçeli Anayasa
Önerisi’’
nde
35
“Yürütmenin Güçlendirilmesi Sorunu’’ ele alınmıştır.
Bahse konu Anayasa Önerisi incelendiğinde, yürütmenin güçlendiril-
mesi amacına yalnızca yasama organı üzerinde yapısal değişikliklerle
değil, aynı zamanda yürütme organının da kendi içinde ve yasama
organı ile ilişkilerinde yeni düzenlemelere gidilerek ulaşılmaya çalı-
şıldığı görülmektedir. Yani yürütmenin güçlendirilmesi, parlamenter
sistemin mantığı çerçevesinde, devlet başkanı ile birlikte hükümeti
kapsayan bir bütünlük içinde düşünülmüştür
36
.
Türk hukukunda 1982 Anayasası’nın yürütmeyi güçlendirme eği-
limi taşımasına rağmen, düzenleme yetkisinin türev niteliğinin değişti-
rildiğini söylemek mümkün gözükmemektedir. Düzenleme yetkisinin
türev niteliği ise, genel anlamı ile bu yetkinin ancak kanunun öngördü-
ğü sınırlar içinde kullanılmasıdır. 1982 Anayasası’nda da düzenleme
yetkisi kanunlar çerçevesinde ve kanunlara uygun olarak kullanılır
37
.
Düzenleme yetkisinin türev ve ikincil nitelikte olduğu, Anayasa’nın
ilgili maddelerinden de çıkarılabilir. Örneğin, yönetmeliklerin düzen-
lendiği Anayasa’nın 124. maddesi, yönetmeliklerin
ancak kanunların ve
tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla
çıkarılabileceğini hükme bağlamıştır. Yine Anayasa’nın 8. maddesin-
de,
yürütme yetkisi ve görevinin
anayasa ve kanunlara uygun olarak kul-
34
Konuya ilişkin Burhan Kuzu, Anayasa Hukukumuzda Yürütme Organının Dü-
zenleyici İşlem Yapma Yetkisi ve Güçlendirilmesi Eğilimi, Filiz Kitabevi, İstanbul
1987, s.168’de kuvvetli bir yürütme organının çağımız gerekleri açısında sadece
meşru değil aynı zamanda gerekli olduğunu da savunmaktadır. Kuzu’ya göre,
parlamenter rejimde yürütme zayıf, güçsüz olursa, devlet sosyal görevlerini ye-
rine getiremez duruma düşer. Günü gününe izlenmesi ve surat ile halledilmesi
gereken ve bünyeleri gereği oldukça karmaşık olan çağımızın sorunlarını, belirli
prosedüre bağlı ve bu yüzden de günün ihtiyaçlarını pek yakından takip ede-
meyen kanunlarla çözümlemek oldukça zordur. Bu konuda yürütmenin yetkili
kılınması çağımızda bir zaruret halini almıştır.
35
AÜHF-AÜSBF, Gerekçeli Anayasa Önerisi, Ankara, AÜSBF Yayınları, 1982.
36
Kürşat Erdil, Yürütmenin Güçlendirilmesi Eğiliminin 1982 Anayasası’ndaki Nor-
matif Düzenlemeye Yansıması, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Doktora Tezi, İstanbul, 1997, s.55.
37
Aynı yönde görüşler için bkz. Turan Güneş, Türk Pozitif Hukukunda Yürütme
Organının Düzenleyici İşlemleri, Ankara, AÜSBF Yayınları, 1965, s.80 vd. ; Lütfi
Duran, “Düzenleme Yetkisi Özerk Sayılabilir Mi?’’, İHİD, Y.4, S.1-3, 1983, s.33-42,
s.42; Metin Günday, İdare Hukuku, İmaj Yayınevi, Güncellenmiş ve Gözden Ge-
çirilmiş 10. Baskı, Ankara, 2011, s.226 vd.