407 / 441
Bireysel Başvuruya Konu Edilebilecek Haklar
406
Olağanüstü kanun yolu ise, mahkemelerin verdiği nihai kararların,
olağan kanun yolu izlenerek veya kanun yoluna gidilmeden nihai ka-
rarların kesinleşmesi halinde, kanun koyucunun öngördüğü sebepler
dahilinde gidilen kanun yoludur.
Kanun yollarının asıl işlevi, ilk veya üst derece mahkemelerince
verilen kararların sonuçlarının denetimlerini sağlayan birer araç ol-
malarıdır. Bu yolun varlığı; hukuk devletinde adaletin gerçekleştiril-
mesinde ve toplumda kanunların istikrarlı ve en ideal olarak uygu-
lanmasında önemli bir adımdır. Bireysel başvurunun amacı, olağan
kanun yollarının bireylerin temel hak ve özgürlülerinin korunmasını
gerçekleştirememesi halinde, bu hak ve özgürlüklerin korunmasını
sağlamaktır.
7
Anayasa’nın 7.5.2010 tarihinde yürürlüğe giren 5982 sa-
yılı Kanun’un 18. maddesi ile değiştirilen 148/3. maddesinin özünde
hak ve özgürlüklerin daha etkin korunması amacı vardır, diyebiliriz.
Bireysel başvurunun iki önemli işlevi vardır. Birinci işlevi, kişile-
rin kendilerini ilgilendiren anayasa ve uluslar arası metinler
8
tarafın-
dan teminat altına alınan hakların korunmasını sağlar. İkinci işlevi ise;
bireysel başvuru sonucu verilen kararlar aracılığıyla Anayasa’nın uy-
gulanmasından kaynaklanan sorunlara açıklık getirilmesi, toplumsal
paradoksların çözümünde, Anayasa’nın yorumlanarak geliştirilme-
sinde ve Anayasal düzenin korunmasında katkı sağlamasıdır.
9
Doktrince ifade edilen diğer bir işlevi de, ülkemiz aleyhine Avrupa
İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) yapılan başvuruların azalmasına
önemli ölçüde katkı sağlayacak olmasıdır.
10
Bu bağlamda ülkemizde
yapılan Anayasa değişikliklerinin gerekçesinde bu hususa açıkça yer
verildiğini görmekteyiz.
11
7
M.Yavuz Sabuncu, Selin Esen Arnwine, Türkiye İçin Anayasa Şikayeti Mode-
li Türkiye’de Bireysel Başvuru Yolu, Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesi
Yayınları, Sayı 21, s.230.
8
Bkz. Kişinin bireysel başvuruda bulunacağı devletin çekince koymadan kabul
ettiği Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde düzenlenen haklar ve Protokollerde
düzenlenen haklar, v.b.
9
M.Yavuz Sabuncu, Selin Esen Arnwine, a.g.e., s.2.
10
Serap Yazıcı, Yeni Bir Uygulama Olarak Anayasa Şikâyeti-Konuşma, AİHM
ve Tü
r
kiye II, Anayasa Şikâyeti ve AİHM, Uluslararası Sempozyum, Türkiye
Adalet Akademisi Yayınları, Yayın No: 8, Ankara, 2010, s. 10
11
bkz. Anayasa’nın 148. maddesinde değişiklik yapan 5982 sayılı Kanun’un gerek-
çesine.