46 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Zehra ÖZKAN
45
NESS testi ile birlikte,
but for
testindeki “zorunluluk” kavramı ye-
rini “yeterlilik” kavramına bırakmıştır. Nitekim bu test uyarınca belirli
bir şartın, belirli bir sonucun nedeni olabilmesi için, söz konusu sonu-
cun gerçekleşmesine yeterli olan önceki şartlar grubunun
zorunlu
bir
unsuru olması gerekmektedir
66
.
Tüm bu tartışmaların sonucunda
Restatement III
’te esaslı etken tes-
tinin karmaşıklığı ve yanlış kullanımı nedeniyle, test, terk edilmiş, ye-
rine §27 benimsenmiştir. “Birden Çok Yeterli Neden” başlığını taşıyan
§27 uyarınca; birden çok neden olması, bu nedenlerin her birinin tek
başına, zararı meydana getirmeye yeterli olması ve bu nedenlerin her
birinin zararın meydana geldiği sırada etkili olması gerekmektedir
67
.
Bu nedenlerin hepsinin haksız fiil eylemi olmasına gerek yoktur.
Resta-
tement
II’nin aksine
Restatement
III, zarar verenin hangi oranda sorum-
lu olacağına değinmemiş, sadece söz konusu her bir nedenin, zararın
gerçek nedeni sayılacağını belirtmekle yetinmiştir. Birden çok yeterli
nedenden bir veya daha fazlasının haksız fiil eylemi olmaması, neden-
sellik kavramının değil tazminat kavramının sorunu olduğu ifade edil-
miştir. Alternatif nedenlerin §27’nin uygulama alanına girmediği ise
özellikle vurgulanmıştır. Nitekim, alternatif nedende, zarara nedenler-
den yalnızca biri yol açmaktayken, birden çok yeterli nedende, her iki
neden de tek başına zararın gerçekleşmesine neden olmaktadır
68
.
IV. Gerçek Nedenin İspatı
A) Genel Olarak
Amerikan hukukunda gerçek nedenin ispat yükü diğer hukuk dü-
zenlerinde de olduğu üzere davacıda olup
69
, nedensellik, delillerin üs-
tünlüğü (
preporandance of evidence
) ilkesi uyarınca ispat edilmektedir
70
.
Restatement
§28’de de gerçek nedenin ispat yükünün davacıda olduğu
açıkça belirtilmiştir.
66
Wright, causation, s.1790.
67
Restatement
III, §27, comment a.
68
Restatement III, §27, comment e. Alman hukuk çevresinde yarışan nedene tekabül
etmektedir. Eren, s.507.
69
Keeton/Dobbs/Keeton/Owen, s. 269; Diamond/Levine/Madden, s.193;
Robertson, common sense, s.1773; Stapleton, factual causation, s.478; Robertson,
causation, s.1009.
70
Diamond/Levine/Madden, s.193; Richard Allen Epstein, Torts, Aspen Law
&Business, Gaithesburg 1999, s.250; Robertson, common sense, s.1773-1774;
Robertson, causation, s.1009.