49 / 441
Amerikan Haksız Fiil Hukukunda Nedenselliğin Tesisi Çerçevesinde Gerçek Neden ve İspatı
48
Bununla birlikte alternatif nedenselliğin söz konusu olduğu olay-
larda davalıların her ikisini de sorumlu tutmak için uygulanan tek ve
ilk çözüm yolunun ispat yükünün tersine çevrilmesi olmadığının da
belirtilmesi gerekmektedir
82
.
Summers
kararından önce görülen
Oliver
v. Miles
83
davasına konu olan olayda; iki avcının kekliğe ateş etmesi,
bununla birlikte yolun karşı tarafında seyahat etmekte olan üçüncü
bir kişinin yaralanması söz konusu olmuştur. Davada, ceza hukukun-
da da olduğu üzere, davalılardan sadece birinin zarara neden olduğu
durumlarda, her iki davalının da birlikte hareket ettiklerinden (
concer-
ted action)
yola çıkılmıştır. Bu suretle her iki davalının da müştereken
ve müteselsilen sorumlu olduklarına karar verilmiştir. Gerekçe olarak
da, aksi takdirde, her iki davalının da sorumluluktan kurtulacağı gös-
terilmiştir
84
.
Görüldüğü üzere
Oliver
kararında, çıkış noktası davalıların bir-
likte hareket etmesi (davalıların eylemlerinin birlik arz etmesi) iken,
Summers
kararında ise ispat yükünün tersine çevrilmesi yoluna baş-
vurulmuştur. Dolayısıyla
Summers
kararında, mahkemenin, davalı-
lara doğrudan sorumluluk yüklemediği sonucu ortaya çıkmaktadır.
Bununla birlikte
Dobbs
, aslında
Summers
kararının da pratik olarak
müşterek ve müteselsil sorumluluk sonucu doğurduğunu ifade et-
mektedir. Bu nedenle de alternatif nedenselliğin söz konusu olduğu
olayların alternatif sorumluluk olarak adlandırılmasına karşı çıkmak-
tadır. Nitekim bu olaylarda, davalılardan biri zarara diğer davalının
neden olduğunu ispatlayamadığı müddetçe, zarara gerçekten sadece
birisinin neden olmasına rağmen, her iki davalı da, müştereken ve
müteselsilen sorumlu olacaktır
85
. Her ne kadar sonuçta bir farklılık
yaratmasa da, aslında her iki uygulama arasında farklılıklar bulun-
maktadır. Nitekim, ispat yükünün tersine çevrilebilmesi için davacı-
nın, her iki davalının da ihmalinin bulunduğunu ispat etmesi gerek-
mektedir. Oysa davalıların birlikte hareket ettiklerinin kabul edilmesi
82
Keeton/Dobbs/Keeton/Owen, s. 271; Robertson, common sense, s.1781.
83
Missisipi Temyiz Mahkemesi’nin 22 Kasım 1926 tarih ve 25964 sayılı kararı için
bkz.: 144 Miss. 852 (110 So. 666, 50 A.L.R. 357). Bundan sonra
Oliver
kararı olarak
anılacaktır.
84
144 Miss. 852 (110 So. 666, 50 A.L.R. 357).
85
Dobbs, 427.