218 / 533
TBB Dergisi 2014 (111)
Ersin ŞARE
217
ile suç arasındaki illiyet bağı gibi önemli hususların bütün karanlık
noktaları yapılan soruşturma ile aydınlanmamış olabilir. Sanığın bir
suçtan dolayı cezalandırılmasının şartı, suçun şüpheye yer vermeyen
bir kesinlikle, karanlığı barındırmayan bir aydınlıkla ispat edilmiş ol-
masıdır. Şüpheli ve karanlık olaylar ve iddialar üzerine sanığın zara-
rına olacak kanaatlere varılmaz ve bu doğrultuda hüküm kurulmaz.
Sanık böylece, bu yoldan karanlık ve şüpheden faydalanır. Karanlık
ve şüphenin mahkumiyeti önleyici tesiri, sanığın beraati sonucunu ve-
rir.
140
Yani hakim, sübut bakımından bir kanaate varamazsa, şüphesini
% 100 yenemezse, o hususu sabit olmamış kabul edecek ve sabit ol-
mamanın sonuçlarına karar verecektir.
141
İşte buna, şüpheden sanığın
yararlanması ilkesi (in dubio pro reo) denir.
‘İn dubio pro reo’ kuralı ertelemede subjektif liyakat şartının be-
lirlenmesinde önem arz etmektedir. Şöyle ki sanığın ileride suç işleyip
işlemeyeceği konusunda hakim tam bir kanaate varamadığı zaman
‘in dubio pro reo’ kuralının uygulanıp uygulanmayacağı hususu gün-
deme gelecektir. Bir görüşe göre, failin ileride suç işleyip işlemeyece-
ği hususunda kesin bir kanaate varılamaması halinde ‘in dubio pro
reo’ kuralı uygulanmalıdır; zira failin ileride ıslah olacağı kabul olun-
malıdır. Esasen kabul edilen bu halin aksi olur ve fail bir suç işlerse,
ertelenmiş ceza düşecek ve cezanın infazı yoluna gidilecektir. Fakat
sanığın ıslah olmayacağı hususunda bir kanaat mevcut ise, bu halde
erteleme hükümlerinin uygulanmasına imkan yoktur. Önder’e göre
ise, sanığın ileride suç işleyip işlemeyeceği hususunda kesin bir kana-
ate varılamaması durumunda bu ilkenin uygulanmasına imkan yok-
tur; çünkü kanun hükmünün yorumunda sanık lehine hareket edil-
mesini gerektiren kural, bir hususun kesin surette tespitinin mümkün
olmaması halinde uygulanamaz.
142
Erem’e göre; bütün araştırmalara
rağmen suçlunun ertelemeye layık olup olmadığı hususunda gerekli
konusu durumlar sanığın kusurluluğuna ilişkin değildir. Aksine sanık hakkın-
da kovuşturmanın yapılıp yapılmayacağına ilişkindir.Yok ilkenin temeli, hukuk
devletinde ve bunun ilkelerine göre, bir kişinin fiilinin devletin cezalandırma yet-
kisi içinde olması için, bu konuda şüphe edilmemesi olduğu noktasında görülür-
se, bu konuda tereddüt edildiğinde, sanık lehine sonuç çıkarmak gerekir ve sanığı
bu ilkeden yararlandırmak yerinde olur.’
140
Turhan Tufan YÜCE, ‚‘İn Dubio Pro Reo’ kaidesi‘, Ad. Der. Yıl: 53, Kasım-Aralık
1962, Sayı: 11-12, s. 1209
141
Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, s. 36
142
Önder s. 193