24 / 533
TBB Dergisi 2014 (111)
Gülmelahat DOĞAN
23
Yasa metni düzenlemesi sadece “borçlu” ifadesini içermesi sebe-
biyle eleştirilmektedir. Hükmün bu düzenlemesi nedeniyle alacaklının
sözleşmenin uyarlanmasını isteyemeyeceği gibi yanlış bir yorum çıka-
rılabilir. Ancak yasa düzenlemesinin Yargıtay’ın bugüne kadar yap-
mış olduğu uygulamaların gerisine gittiği düşünülmemelidir. Çünkü
yasa koyucu TBK 344. madde hükmü ile TBK 138. maddeye açıkça atıf
yapmıştır. TBK 344. madde ise hem kiracı hem de kiraya veren açısın-
dan düzenlenmiş bir maddedir.
58
Dolayısıyla TBK 138. maddede yer
alan düzenlemeyi sadece bir ifade zaafiyeti olarak görmeli ve alacak-
lının, başka bir ifade ile mağdur tarafın uyarlama talep edebileceğinin
kabulü gerekir.
59
Sözleşmenin tarafı temerrüt halinde ise uyarlama talep edemeye-
cektir. Ancak temerrüde düşmede kusuru bulunmayan taraf uyarlama
talep edebilecektir.
60
D. Tarafların Yüklendikleri Edimler Arasındaki Dengenin
Dürüstlük Kuralına Aykırı Şekilde (Borçlu Aleyhine) Aşırı
Ölçüde Bozulmuş Olması
Sonradan meydana
gelen ve sözleşmenin koşullarında değişiklik
yaratan olay, edimler arası eşitlik ve dengeyi önemli ölçüde bozmuş
58
TBK 344. md.; “Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline
ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını
geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleş-
melerinde de uygulanır.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yı-
lının üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafın-
dan, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıl-
dan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan
sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim
tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı, kiralananın durumu ve emsal
kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her
beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda
yer alan ilkelere göre değiştirilebilir.
Sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmışsa, beş yıl geçmedik-
çe kira bedelinde değişiklik yapılamaz. Ancak, bu Kanunun, “Aşırı ifa güçlüğü”
başlıklı 138 inci maddesi hükmü saklıdır. Beş yıl geçtikten sonra kira bedelinin be-
lirlenmesinde, yabancı paranın değerindeki değişiklikler de göz önünde tutularak
üçüncü fıkra hükmü uygulanır.”
59
Baysal, Başak : “Aşırı İfa Güçlüğü”, s.132.
60
Baysal, Başak : “Aşırı İfa Güçlüğü”, s. 133.