28 / 533
TBB Dergisi 2014 (111)
Gülmelahat DOĞAN
27
lardı sisteminde inceleyerek tespit edecektir. Hakim burada, tarafların
gerçekten ne isteyeceklerini ölçü olarak almayacak, doğru ve makul
düşünen kişilerin ne amaçlamış olabileceğinin dürüstlük kuralı kapsa-
mında değerlendirmesini yapacaktır.
71
D. Kararın Hakkaniyet Esasına Göre Verilmesi
Hakimin uyarlamadaki dayanağı dürüstlük kuralıdır. Dolayısıyla
hakim tarafların iradesi gibi sübjektif bir ölçüye değil, hakkaniyet gibi
objektif bir ölçüye dayanmalıdır. Başka bir ifade ile hakim tarafların
menfaatini ve diğer her türlü hal ve şartı dikkate alarak kararını tesis
etmelidir, taraflardan birinin katlanmak zorunda olduğu fedekarlığı,
taraflar arasında adil olarak paylaştırmalıdır.
72
E. Örf ve Adetin Dikkate Alınması
Kanunda yer alan uyarlayıcı normlar (TBK 138. md, 480. md) ya-
nında istisnai bazı örf ve adet kuralları da bulunabilir. Bu durumda
hakim bu normlarla bağdaştığı ölçüde uyarlama boşluğunu doldurur-
ken bu kurallardan yararlanır.
73
Hakim uyarlama yaparken sözleşme-
nin içeriği ile uyumlu olan örf ve adet kurallarını dikkate alacaktır.
F. Kıyas Yoluna Başvurabilmesi
Hakim belirli durumlarda intibak kaydı boşluğunu doldurmak
için genel, soyut nitelikte kural yaratırken, kanunun olumlu, olumsuz
intibak öngören hükümlerini kıyas yoluyla uygulamalıdır.
74
V. HAKİM TARAFINDAN YAPILAN UYARLAMANIN
SONUÇLARI
A. Sözleşmenin Uyarlanması
Kanunda yapılan düzenleme ile sözleşmenin ifasının aşırı ölçüde
güçleşmesi halinde borçluya sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını
71
Kaplan İbrahim, Hakimin Müdahalesi, s. 157.
72
Kaplan İbrahim, Hakimin Müdahalesi, s.157.
73
Eren Fikret, age, s.484.
74
Kaplan İbrahim, Hakimin Müdahalesi, s.157.