27 / 533
Aşırı İfa Güçlüğü Nedeniyle Sözleşmenin Değişen Koşullara Uyarlanması
26
şekilde bir illiyet bağının varlığı halinde sözleşmenin değişen şartlara
uyarlanmasının mümkün olduğu kabul edilecektir.
Bu şartların varlığı halinde hakimden sözleşmenin uyarlanması is-
tenebilecek, bu mümkün değilse de sözleşmeden dönme, sözleşmenin
feshi hakkı kullanılarak sözleşme sona erdirilebilecektir.
67
IV. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASINDA HÂKİMİN
GÖZÖNÜNDE TUTMASI GEREKEN ESASLAR
A. Kararın Yedek Çözüm Niteliğinde Olması
Doğruluk ve dürüstlük kuralı gereği olması gereken, değişen hal
ve şartların sözleşmeye olan etkisini tarafların karşılıklı olarak anlaş-
ma sağlayarak çözmeleridir. Hakimin uyarlama yoluyla uyuşmazlığı
çözümlemesi taraflar anlaşamadıkları takdirde devreye girecek bir ye-
dek, yardımcı çözüm olmalıdır.
68
Hakim sözleşmenin taraflarından birinin sözleşmenin değişen ko-
şullara uyarlanması talebi halinde, öncelikle sözleşmede ve kanunda
bu konuda olumlu ya da olumsuz bir kayıt olup olmadığını araştır-
malı, sözleşme ve kanunda hüküm yoksa ancak o zaman uyarlamanın
gerekip gerekmediğini değerlendirmeye geçmelidir. Başka bir ifade ile
hakimin sözleşmeyi uyarlaması sözleşmede ve kanunda bu konuda
bir düzenleme olmaması şartına bağlıdır. Bu nedenle hakimin sözleş-
meye müdahalesi ikincil-yedek çözüm olarak nitelenmektedir.
69
B. Kararın Sözleşmedeki Boşluğu Dolduracak Nitelikte Olması
Hakimin vereceği karar uyarlama talep edilen sözleşmeye yöne-
lik olmalı, sadece uyuşmazlık konusu sözleşme ile bağlantılı hususlar
dikkate alınarak tesis edilmiş olmalıdır.
70
Hakim sözleşmeyi uyarlar-
ken varolan sözleşmenin özünden uzaklaşmamalıdır.
C. Tarafların Farazi İradelerinin Esas Alınması
Hakim, farazi iradeyi, taraflar sözleşmede boşluk oluşan hususu
sözleşme kurulurken farketmiş olsalardı nasıl bir düzenleme yapar-
67
Havutçu Ayşe, agm, s, 336.
68
Kaplan İbrahim, Hakimin Müdahalesi, s.156.
69
Kaplan İbrahim, Hakimin Müdahalesi, s. 145.
70
Kaplan İbrahim, Hakimin Müdahalesi, s. 156.