348 / 533
TBB Dergisi 2014 (111)
Murat Volkan DÜLGER
347
olan Sözleşme’nin 3. maddesi, en zor koşullarda bile, her insanın mutlak ve
vazgeçilemez nitelikte işkenceye, insanlık dışı veya aşağılayıcı muameleye tabi
tutulmama hakkı bulunduğunu kabul etmektedir. Sözleşme’nin 3. maddesin-
deki hakkın mutlaklık niteliğini güçlendiren felsefi temel, söz konusu kişinin
eylemi ve suçun niteliği ne olursa olsun, herhangi bir istisnaya veya haklılaş-
tırıcı faktöre veya menfaatlerin tartılmasına izin vermemektedir.
108. Başvurucunun tabi tutulduğu muameleyi karakterize eden faktör-
leri göz önünde tutan Mahkeme, başvurucudan bilgi almak için kendisine
yapılan gerçek ve yakın bir tehdidin, Sözleşme’nin 3. maddesi kapsamına
girecek asgari ağırlık düzeyine ulaştığına ikna olmuştur. Mahkeme’nin İş-
kenceye Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi 1. maddesindeki tanıma atıfta
bulunan kararlarına ve Redress Trust’ın atıfta bulunduğu uluslararası insan
hakları izleme organlarının görüşlerine göre, işkence hem fiziksel ve hem de
zihinsel ıstırabı kapsadığından, bir işkence tehdidi de işkence oluşturabilir.
Özellikle fiziksel işkence korkusunun kendisi, zihinsel işkence oluşturabilir.
Ancak belirli bir fiziksel işkencenin psikolojik işkence veya insanlık dışı veya
aşağılayıcı muamele oluşturup oluşturmadığına dair nitelendirmenin, olayın
içinde bulunduğu bütün koşullara ve özellikle uygulanan baskının ağırlığına
ve verilen ıstırabın yoğunluğuna bağlı olduğu konusunda geniş bir uzlaşma
bulunduğu anlaşılmakta ve Mahkeme de böyle düşünmektedir. İşkence tes-
pit ettiği olaylar ile başvurucunun olayını karşılaştıran Mahkeme, mevcut
olayda başvurucunun tabi tutulduğu sorgulama yönteminin Sözleşme’nin 3.
maddesiyle yasaklanmış insanlık dışı muamele oluşturacak kadar ağır olduğu,
fakat işkence eşiğine ulaşmak için gerekli zalimlik düzeyine varmadığı kana-
atindedir.”
3. Mağdurun Fiziksel İşkence ve Kötü Muamele Gördüğüne
İlişkin İddiaları
Yukarıda başvuru konusu olaya ilişkin açıklamalarda yer verdi-
ğimiz üzere, başvurucu işkence tehdidinin yanında kendisine gözal-
tındayken polisler tarafından fiziksel saldırıda bulunulduğunu ve ay-
rıca yer gösterme amacıyla Birstein’e götürüldüğünde de fiziksel acı
duyacağı şekilde kötü muameleye tabi tutulduğunu iddia etmektedir.
Başvurucunun bu iddiaları elde edilen delillerin hukuki niteliği açı-
sından önemli olduğu için hem 3. hem de 6. maddenin ihlali ihtimali
açısından değerlendirilmelidir.