371 / 533
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Gäfgen Kararı Bağlamında Ceza Muhakemesinde ...
370
AİHM’in bu çerçevedeki özel kuralları ilke olarak benimseyip
benimsemeyeceği ihtilaflı bir konudur
152
. Mahkeme şimdiye kadar,
Schenk v. İsviçre kararında olduğu gibi, bu şekildeki kuralları be-
nimsemeyi reddetmiştir
153
:
“AİHS m.6, adil yargılanma hakkını koruma
altına alırken delillerin kabul edilebilirliğine dair hiçbir kuralı şart koşmaz.
Bu sebeple bu temel olarak
ü
lke hukuku kapsamında yapılması gereken bir
düzenlemedir. Mahkeme, prensip ve mücerret olarak şimdiki gibi yasa dışı
elde edilen delillerin kabul edilebileceğini göz ardı edemez. Burada yapması
gereken tek şey, yapılan yargılamanın bir bütün olarak adil olup olmadığı-
nı saptamaktır”
AİHS’in 6. maddesinde adil yargılanma hakkı koruma
altına alınırken delillerin kabul edilebilirliğine dair hiçbir kuralı şart
koşulmamaktadır
154
. Bu görüşten hareketle Mahkeme, hukuka aykırı
delillerin yargılamada kabul edilmesinin kendiliğinden bir 6. madde
ihlali oluşturmayacağını belirtmektedir
155
.
Mahkeme, Sözleşmenin 3. maddesi bakımından özellikli bir duru-
mun bulunduğunu belirtmektedir. Mahkemeye göre, Sözleşmede gü-
vence altına alınan mutlak nitelikte çekirdek haklardan birinin ihlali
sonucu elde edilen bir delilin kabulü yargılamanın adilliği üzerinde
ciddi sorunlar doğuracaktır
156
. Mahkeme, ikrarlar konusunda, işken-
ce
157
veya Sözleşmenin 3. maddesine aykırı diğer kötü muameleler
158
sonucu elde edilmiş ifadelerin, maddi olayları kanıtlamak üzere ceza
davasında delil olarak kabulünün, yargılamayı bir bütün olarak adil
olmayan bir duruma getireceğini ifade etmektedir. Bu tespit, ifadelerin
kanıtlayıcılık değeri bulunup bulunmadığına ve kullanılmalarının, sa-
nığın mahkumiyeti bakımından belirleyici olup olmadığına bakılmak-
sızın uygulanmalıdır. Mahkeme, Sözleşmenin 3. maddesini ihlal eden
152
Detaylı analiz için bkz: Karsten Gaede, Fairness als Teilhabe – Das Recht auf
Konkrete und Wirksame Teilhabe durch Verteidigung Gemäss Art. 6 EMRK, Ber-
lin, Duncker & Humblot GmbH, 2007, s.804, 813.
153
Schenk v. İsviçre, §46.
154
Bkz: Khan v. Birleşik Krallık, 2000-V Eur. Ct. H.R., §35; Gäfgen v. Almanya, §162-
165.
155
Mole/Harby, s.46.
156
İçöz v. Türkiye, Başvuru No. 54919/00, 9 Ocak 2003; Jalloh v. Almanya, §99 ve 104;
Göçmen v. Türkiye, Başvuru No. 72000/01, 17 Ekim 2006, §73-74; Harutyunyan v.
Ermenistan, §63.
157
Örs ve Diğerleri v. Türkiye, Başvuru No. 46213/99, §60; Harutyunyan v. Ermenis-
tan, §63, 64, 66; Levinta v. Moldava, Başvuru No. 17332/02, §101, 104, 105.
158
Söylemez v. Türkiye, Başvuru No. 46661/99, 21 Eylül 2006, §107, 122-124; Göçmen
v. Türkiye, §73-74.