376 / 533
TBB Dergisi 2014 (111)
Murat Volkan DÜLGER
375
kapsamında korunan insan haklarının etkinliğine ilişkindir:
“AİHS
m.6 kapsamında AİHS m.3 tarafından kesinlikle yasaklanmış bir davranışla
elde edilen delillerin kabul edilebilirliği, kanun uygulayıcı devlet görevlileri-
nin söz konusu açık yasağa rağmen bu gibi yöntemleri kullanmak açısından
teşvik edici olabilir”
182
.
Bu önleyici amaç Alman öğretisinde dikkatli bir şekilde kabul edil-
miştir. Zira kolluk kuvvetlerinin ihlallerinin önlenmesinin özel araçla-
rı ceza ve disiplin yaptırımları olup, bunlar ceza yargılamasının elini
kolunu bağlayan ve haklı bir cezanın verilmesi için engel oluşturan bir
yaptırım anlamına gelmemektedir
183
. Bunun yerine Alman içtihatları,
delil kullanma yasaklarını (Beweisverwertungsverbote) haklı göste-
ren veya reddedilmesini gerektiren amaçların karşılaştırılmasında üç
prensip kabul etmiştir
184
. Cezalandırmanın meşruluğunu korumak ilk
amaçtır
185
. Bu kural, söz konusu davada önem teşkil etmektedir; zira
ceza davası, işkence eylemine veya insanlık dışı muameleye dayandığı
izleniminden kaçınmak zorundadır. İkinci kural, ceza yargılamasının
amacına, diğer bir deyişle gerçeği ortaya çıkarma ve adil bir ceza ver-
me amacına karşılık gelmektedir
186
. Bu amaç en çok, aşikar delillerin
kullanımının yasaklanması ile çelişmektedir. Son olarak bilgiyi kontrol
etme hakkı (Informationsbeherrschungsrechte) kabul edilmektedir
187
.
Bunlar bireyin bilgiyi ne zaman ve ne şekilde sağlayacağını belirle-
mesine ilişkin yasal olarak kabul edilmiş haklardır. Eğer bu hak ihlal
edilirse, örneğin kişi hukuka aykırı olarak bilgi vermeye zorlanırsa, o
zaman bu kişi ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılmasını talep etme
hakkına sahip olacaktır (Folgenbeseitigungsanspruch)
188
.
Kamu hukukunda sübjektif hak ihlali olduğunda benzer haklar
geniş bir şekilde kabul edilmiştir
189
. Bu varsayımlar sayesinde bazı
delillerin hukuka aykırı olarak elde edilmesinin yasaklanmasının ya-
182
Gäfgen v. Almanya, §176-178.
183
Bkz: Claus Roxin/Bernd Schünemann, Strafverfahrensrecht, München, C. H.
Beck, 26. Bası, 2009, §24, 60.
184
Knut Amelung, Informationsbeherrschungsrechte im Strafprozess, Berlin, Dunc-
ker & Humblot GmbH, 1990, s.14-29.
185
31 BGHSt, 304, 308.
186
27 BGHSt, 355, 357.
187
Amelung, 24, 30.
188
Ast, s.1403.
189
Hartmut Maurer, Allgemeines Verwaltungsrecht, 17. Bası, Münih, C. H. Beck,
2009, §30.