379 / 533
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Gäfgen Kararı Bağlamında Ceza Muhakemesinde ...
378
bu tür olaylarda hata riskinin daima mevcut olduğu; polis, çocuğun
ölmüş olduğunu bilseydi işkence tehdidinin hiçbir görüşe göre meş-
ru olamayacağı, hayat kurtarmak için işkenceye izin verilmesi halinde
kurtarma şansının olup olmadığının kesin olmadığı durumlarda da
uygulanmasının kabul edilmesi gerektiği; hukuka uygun yapılan iş-
kencenin ikinci büyük sorunlu alanının, pratik uygulaması ve kontro-
lüyle ilgili olduğu belirtilmektedir
196
.
b. AİHM’nın Dışlama Kuralına Yaklaşımı ve Somut Olaya
Uygulanışı
Somut olay açısından konu irdelendiğinde, öncelikle tartışma ko-
nusu olan delillerin neler olduğunun ortaya konulmasının gerekli ol-
duğu görülmektedir. Mahkeme kararında, Sözleşmenin 6. maddesine
göre yapacağı değerlendirme açısından, başvurucunun Sözleşmenin 3.
maddesine aykırı sorgulanması ile başvurucunun ifadelerinin bir so-
nucu olarak bulunan JM’nin cesedi ve sonrasında alınan otopsi rapo-
ru, başvurucunun arabasının gölet kenarında bıraktığı tekerlek izleri,
JM’nin sırt çantası, elbiseleri ve başvurucunun daktilosu gibi toplanan
maddi deliller arasındaki nedensellik ilişkisinin belirleyici olduğunu
belirtmiştir. Bir başka deyişle Mahkeme, tartışma konusu maddi de-
lillerin, Sözleşmenin 3. maddesini ihlal eden polis tarafından yapılan
sorgunun doğrudan bir sonucu olarak toplandığını ifade etmiştir
197
.
Öncelikle belirtilmesi gereken husus, Mahkemeye göre, hukuka
aykırı yollardan elde edilen delillerin karar aşamasında kullanılma-
sının, kendiliğinden bir yargılamayı adaletsiz hale getirmeyeceğidir.
Dolayısıyla Mahkeme, hukuka aykırı şekilde elde edilen delillerin hü-
küm verilirken kullanılması yasağını kabul etmemiştir
198
. Mahkeme,
Sözleşmenin 3. maddesini ihlal eden yöntemle elde edilen delilin, baş-
vurucu aleyhindeki ceza davasından dışlanmaması halinde, 6. madde
bakımından bir sorun doğuracağını belirtmiştir. Mahkeme, başvuru-
cunun soruşturma sırasında tehdit veya tehdidin süren etkisi altında
verdiği ikrarlardan hiçbirinin Bölge Mahkemesi tarafından kabul edil-
196
Perron, s.1628, 1629.
197
Gäfgen v. Almanya, §171.
198
Friedrich Christian Schroeder, “Ceza Mahkemesinde ‘Fair Trial’ İlkesi” Adil Yar-
gılanma Hakkı, İstanbul, Bahçeşehir Üniversitesi Yayını, 2004, s.170, 171.