387 / 533
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Gäfgen Kararı Bağlamında Ceza Muhakemesinde ...
386
Mahkeme, Sözleşmenin 6. maddesi bağlamında yukarıda sözü
edilen menfaatleri göz önünde tutmakla birlikte, Sözleşmenin 3. mad-
desinin mutlak bir hakkı içerdiğini; bu hak mutlak olduğundan, so-
ruşturulmakta olan suçun ağırlığı veya etkili bir ceza kovuşturmasının
yapılmasındaki kamu yararı gibi başka menfaatlerle dengelenemeye-
ceğini; dengelenmesi halinde, bu hakkın mutlaklığının zedeleneceğini
belirtmiştir
214
. Mahkemeye göre, Sözleşmenin 3. maddesinde yasakla-
nan kötü muameleye tabi tutulmama şeklindeki mutlak hakkın korun-
masından ödün verilmesi halinde, insan yaşamının korunması ve sa-
nığın cezalandırılması mümkün olmayacaktır; çünkü bu haktan ödün
verilmesi, söz konusu değerleri feda edecek ve adaletin işleyişine olan
güveni zedeleyecektir
215
.
Mahkeme bu bağlamda Hükümetin, kasten öldürme suçunu işle-
yen bir kişinin cezalandırılması suretiyle yaşama hakkını koruma altı-
na aldığına dair savunmasını da dikkate almıştır. Gerçekten de Sözleş-
mede, yaşama hakkının Sözleşmeci Devletler tarafından korunmasını
gerektiği hususu yer almaktadır
216
. Sözleşmede buna karşın devletler,
mutlak nitelikteki insanlık dışı muamele yasağını (m.3) ihlal eden bir
davranışla veya bütün sanıkların adil yargılanma hakkına (m.6) aykırı
bir tarzda yaşama hakkını korumaya zorlanmamaktadırlar
217
. Mahke-
me, somut olayda polislerin, zor ve stresli bir durumda ve bir yaşamı
korumaya çalışmak amacıyla hareket ettiklerini kabul etmektedir; an-
cak böyle bir durum dahi polislerin maddi delili, Sözleşmenin 3. mad-
desine aykırı olarak elde ettikleri gerçeğini değiştirmemektedir.
Daha
da önemlisi, adil yargılanma hakkına saygı, tam da en ağır cezalar söz konusu
olduğunda, demokratik toplumlar tarafından mümkün olan en yüksek düzey-
de sağlanmalıdır
218
.
Bu noktada belirtilmesi gereken önemli bir husus, Sözleşmenin
6. maddesinin 3. maddesinden farklı olarak mutlak bir hak içerme-
214
Saadi v. İtalya, §138-139.
215
Gäfgen v. Almanya, §176.
216
Osman v. Birleşik Krallık, Reports 1998VIII, 28 Ekim 1998, §115-116.
217
Osman v. Birlşik Krallık, §116.
218
Gäfgen v. Almanya, §177. Krş: Salduz v. Türkiye, Başvuru No. 36391/02, ECHR
2008-..., §54.