TBB Dergisi 111. Sayı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Gäfgen Kararı Bağlamında Ceza Muhakemesinde ...

394

bir fırsat sunmuştur. Mahkeme bu fırsatı değerlendirerek çok açık bir

biçimde sanığın eylemi ve bu eylemin vahameti ne kadar ağır olursa

olsun Sözleşmenin 6. maddesi bakımından adilliğin hukukun üstün-

lüğüne saygıyı varsaydığını ve 3. maddenin ihlali suretiyle elde edilen

delilin dışlanması şeklinde kategorik bir ilke cevabı vermek yerine;

Sözleşme maddelerini zorlayarak ve önceden belirlediği ilkeleri esnet-

mek suretiyle bunun aksine karar vermiştir. Nitekim Mahkemenin in-

celeme konusu karardan önce de bu konuda bir ilke kararı vermekten

çekindiği belirtilmiştir

233

. Oysa Sözleşmenin mutlak bir hükmünün ih-

lalinin bir sonucu olarak elde edilmiş delili kabul eden ve bir ölçüde bu

delile dayanan bir ceza yargılamasının adil bir yargılama olarak kabul

edilmesi hiçbir şekilde mümkün değildir

234

Mahkeme, yerleşik içtihatlarında, niteliği ve kaynağı baskı ve

zorlamayla lekelenmiş delillere dayanmanın adaletsiz olacağına ka-

rar vermiştir

235

. Mahkemeye göre, şiddet, vahşet veya Sözleşmenin 3.

maddesine aykırı işkence veya kötü muamele olarak nitelendirilebi-

lecek başka eylemler sonucu elde edilen ifadelerin kullanılması, bu

delillerin başvurucunun mahkumiyetini sağlamasında belirleyici olup

olmadığına bakılmaksızın, her zaman yargılamayı, bir bütün olarak,

adil olmayan bir duruma getirecektir. Ancak bu ilkenin diğer delil

türlerine aynı şekilde uygulanıp uygulanmayacağı incelenmeli ve bu

konuda bir karar verilmelidir. Nitekim somut olay açısından Mahke-

menin cevaplandırması ve bu konuda bir ilke belirlemek adına fırsata

dönüştürmesi beklenen “sorun” budur.

Mahkeme, Jalloh v. Almanya davasında da benzer bir sorunla kar-

şılaşmış ancak orada da bu soruyu açıkça cevaplamaktan kaçınmıştır.

Mahkeme söz konusu davada, bir uyuşturucu satıcısı hakkındaki yargı-

lamanın adil olmadığına karar vermiştir; zira kendisinin mahkum edil-

mesinde başı çeken sonucu belirleyecek olan delil, bir parça kokaindi

ve bu Sözleşmenin 3. maddesinin ihlaline yol açan bir muamele ile elde

233

Bunun gerekçesi olarak ise hem bu konuda ortak bir Avrupa yaklaşımının olma-

ması hem de Sözleşmenin delillere, özellikle de delillerin kabul edilebilirliğine

ilişkin kurallar koymaması gösterilmektedir. İnceoğlu, s.278.

234

Gäfgen v. Almanya, Yargıçlar Rozakis, Tulkens, Jebens, Ziemele, Bianku ve

Power’ın birleşik kısmen muhalif görüşleri, §2.

235

Perry v Birleşik Krallık, Başvuru No. 63737/00, 26 Eylül 2002.