TBB Dergisi 111. Sayı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Gäfgen Kararı Bağlamında Ceza Muhakemesinde ...

396

Mahkeme, Gäfgen v. Almanya davasında vermiş olduğu karar ile

insanlık dışı ve kötü muamele mutlak yasağının ihlali suretiyle elde

edilen ifadeler ile aynı yolla elde edilen diğer deliller arasında bir ay-

rım başlatmıştır. Bu ayrımın gerekçesi ise belli olmadığı gibi, bize göre

hukuki de değildir. Buradan hareketle Mahkemenin kararı ve bunun

gerekçesi Sözleşmenin 3. maddesiyle güvence altına alınan mutlak

hakların etkililiğini zayıflatma riskini de barındırmaktadır ki bu kararı

verenler tarafından dahi öngörülemeyen büyük risktir

239

Somut davada çoğunluk, yargılamada kabul edilen başvurucu

aleyhindeki maddi delillerin, polis tarafından

“Sözleşme’nin 3. mad-

desini ihlal eden sorgulaman

ın doğrudan bir sonucu olduğunu” kabul

etmiştir. Hukuka ve Sözleşmeye aykırı olarak elde edilen ikrarın so-

nucunda, çocuğun cesedinin bulunduğu yere gidilmiş, polisin talimatı

üzerine başvurucu cesedin bulunduğu yeri göstermiş, yer gösterme iş-

leminin görüntüsü çekilmiş ve böylece başvurucu kendini suçlandırıcı

delilin bulunmasına yardımcı olmuştur. Bu delilin ulusal mahkemeler

önündeki yargılama sırasında mahkemeye sunulduğu, incelendiği, bu

delile dayanıldığı ve Bölge Mahkemesinin kararında bu delille atıfta

bulunulduğuna dair kuşku bulunmamaktadır. Bu duruma rağmen,

çoğunluk yine de başvurucunun yargılanmasının adil olduğu, çün-

kü başvurucunun mahkum edilmesine ve cezalandırılmasına götüren

“nedensellik zincirinin kırıldığı”

sonucuna varmış ve bu görüş Mahke-

menin kararı halini almıştır. Azınlıkta kalan Yargıçların da belirttiği

üzere bu görüşe katılmak mümkün değildir

240

. Çünkü gözaltına alma-

dan cezanın belirlenmesi ve bireyselleştirilmesine kadar, ceza muha-

kemesi birbiriyle tamamen bağlantılı organik bir bütün oluşturmak-

tadır. Bir aşamada meydana gelen bir olay, bir başka aşamada ortaya

çıkan bir olayı etkiler ve bazen belirler. Adaletin gerekleri ve şüpheli-

nin mutlak nitelikteki insanlık dışı veya aşağılayıcı muameleye tabi tu-

tulmama hakkı, soruşturma aşamasında oluşan bir ihlalin olumsuz so-

nuçlarının yargılamadan bütünüyle silinmesini, verilen kararın hiçbir

şekilde bu hukuka aykırılıktan az ya da çok, uzak veya yakın etkilen-

239

Gäfgen v. Almanya, Yargıçlar Rozakis, Tulkens, Jebens, Ziemele, Bianku ve

Power’ın birleşik kısmen muhalif görüşleri, §3.

240

Gäfgen v. Almanya, Yargıçlar Rozakis, Tulkens, Jebens, Ziemele, Bianku ve

Power’ın birleşik kısmen muhalif görüşleri, §4.