419 / 533
Birleşmiş Milletler Andlaşması Çerçevesinde Ekonomik Yaptırımların Hukuki Niteliği ...
418
tırımların yöneldiği devlet, dış dünya ile finansal ilişkilere giremez.
Örneğin bir devletin malvarlığının dondurulması ya da hesaplardaki
para akışının engellenmesi gibi. Finansal yaptırımlar çok daha spesifik
bir hale getirilerek gerçek kişi ya da bir takım özel hukuk kişilerinin
malvarlığının dondurulması şeklinde de olabilir.
29
Bu çalışmada, eko-
nomik yaptırımlar terimi, genel anlamda ekonomik yaptırımlar ve fi-
nansal yaptırımları ifade edecek biçimde kullanılmıştır.
BM Sisteminde, geleneksel olarak ekonomik yaptırımlar, ihracat
veya ithalata getirilen kısıtlamalar, ticaret andlaşmalarının feshi ya da
askıya alınması, ulaşımın kesintiye uğratılması, nakit hareketlerine ge-
tirilen yasaklar, uluslararası örgütlerin teknik yardım programlarının
askıya alınması ya da yaptırımların uygulandığı devletin başka ülke-
lerdeki malvarlığının dondurulması veya bunlara el konması biçimin-
de gerçekleşir.
30
Soğuk Savaş süresince yalnızca iki kez bu yaptırımla-
ra başvurulmuştur. 1962’den 1994’e kadar, Namibya’daki ırkçı rejime
son vermek amacıyla, kademeli olarak Güney Afrika’ya ve 1965’ten
1979’a kadar Rodezya’daki azınlık beyaz hükümete karşı ekonomik
yaptırımlar uygulanmıştır.
31
Güvenlik Konseyi, Irak’ın Kuveyt’i işga-
linden sonra, 6 Ağustos 1990 tarihli, 661 sayılı kararı ile, uzun yıllardan
sonra ilk kez ekonomik yaptırım kararları almıştır.
32
BM, bu tarihten
sonra Somali, Irak, Yugoslavya, Haiti, Liberya, Kamboçya, Libya, Ku-
zey Kore, Ruanda, Sierra Leone, Afganistan, İran, Kongo, Sudan gibi
çeşitli devletlere karşı bu tür yaptırımlara başvurmuştur.
33
29
Farrall, 2007, 107. Yabancı devletlerin ya da yabancıların bir ülkedeki malvarlığı-
nın dondurulması, dış politika ve uluslararası ilişkilerin geleneksel yöntemlerin-
den birisidir. Özellikle ABD, 1950’lerden bu yana herhangi bir uluslararası krizde
otomatik olarak bu yönteme başvurmaktadır. Bu konuda bkz. Luca G Radicati
Di Brozolo and Mauro Meglıanı, “Freezing the Assets of International Terrorist
Organizaitons”, in Andrea Bianchi (ed.), Enforcing International LawNorms Aga-
inst Terrorism, Hart Publishing, Oxford, 2004, s. 377.
30
Nico Shrıjver, “The Use of Economic Sanctions by the UN Security Council”, in
Harry H.G. Post (ed.), International Economic Law and Armed Conflict, Martinus
Nijhoff Publishers, Dordrecht, 1994, s. 129.
31
Gary Clyde Hufbauer; Jeffrey J. Schott; Kimberly Ann Ellıott; Barbara OEGG, Eco-
nomic Sanctions Reconsidered, Peterson Institute for International Economics,
Washington, 2007, s. 23.
32
S/RES/ 661 (1990)
33
Barry E. Carter, “Economic Sanctions”, in R. Wolfrum (ed.), The Max Planck Ency-
clopedia of Public International Law, Oxford University Press, para.17, online edi-
tion,
(www.mpepil.com) (Erişim Tarihi:18.12.2012.)