421 / 533
Birleşmiş Milletler Andlaşması Çerçevesinde Ekonomik Yaptırımların Hukuki Niteliği ...
420
ifade edilmek istenen husus, uluslararası barış ve güvenliğin korunma-
sında Güvenlik Konseyinin, BM’nin diğer organlarına, özellikle Genel
Kurula göre önceliğinin olmasıdır. Başka bir ifadeyle uluslararası barış
ve güvenliğin korunmasında esas olarak yetkilendirilmiş organ, asli so-
rumlu, Güvenlik Konseyidir.
40
. Konsey bu yetkileri, üye devletler adına
kullanır. 24. maddenin 2. fıkrasına göre Güvenlik Konseyinin bu yetki-
leri Andlaşma’nın çeşitli bölümlerinde düzenlenmiştir.
BM Andlaşması’nın VII. Bölümünde, Güvenlik Konseyinin ulus-
lararası barış ve güvenliğin tehlikeye düşmesi durumunda alacağı
önlemler düzenlenir. Andlaşma’nın 39. maddesinde, Konseyin barışın
bozulduğunu tespit etme yetkisi, 41 ve 42. maddelerde ise bu durum-
da uygulayacağı yaptırımlar düzenlenmiştir. Konsey, üye devletler
adına ama onlardan bağımsız olarak yaptırım kararları alır.
BM Andlaşması’nı hazırlayanların amaçları arasında, uluslararası
barış ve güvenliği koruyabilecek hızlı ve etkin bir müdahale mekaniz-
ması yaratmak vardır. Bu nedenle, Güvenlik Konseyine, VII. Bölüm
çerçevesinde çok geniş takdiri yetkiler verilmiştir.
41
Konsey barışın
nasıl tehdit edildiğine, hangi durumların barışı tehdit ettiğine kendisi
karar verir. BM Andlaşması’nda bu konuda bir açıklama yoktur. Bu
sebeple Güvenlik Konseyi herhangi bir konunun uluslararası barış ve
güvenliği tehdit ettiğine karar verebilir.
42
Ancak Konsey bu yetkisini
kullanmak zorunda da değildir.
Konsey, barışın tehdit edildiğine karar verirse bu konuda hangi
yaptırımların uygulanacağını belirleme konusunda da özgürdür. Kon-
sey, barışın bozulduğuna, tehdit edildiğine ya da bir saldırı eyleminin
Milletler Cemiyeti ile getirilen sistemde, Cemiyetin siyasi organlarının arasındaki
yetki paylaşımın kesin sınırlarla çizilememiş olması ve bu durumun çeşitli
sorunlara yol açmasıdır. Bkz. Jost Delbrück, “Article 24”, in Bruno Simma (ed.),
The Charter of the United Nation: A Commentary, Vol I, Oxford University Press,
Oxford/ New York, Second Edition, 2002, s. 445.
40
Jochen Froweın; Nico Krısch, “Introduction to Chapter VII”, in Bruno Simma
(ed.), The Charter of the United Nations: A Ccommentary, Vol I, Oxford Univer-
sity Press, Oxford/ New York, Second Edition, 2002, s. 703.
41
Froweın; Krısch, 2002, s. 705.
42
Vera Gowland- Debbas, “Functions of the UN Security Council”, in Michael Byers
(ed.), The Role of Law in International Politics: Essays in International Relations
and International Law, Oxford University Press, Oxford/ New York, 2001, s. 287.
(Gowland-Debbas, 2001/a)