TBB Dergisi 111. Sayı

Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik veya Aşağılama

Maddenin ikinci fıkrasında, halkın, sosyal sınıf, ırk, din, mezhep,

cinsiyet veya bölge bakımından farklı bir kesiminin, bu farklılık nedeniy-

le alenen aşağılanmasının suç sayıldığı görülmektedir. İfade özgürlüğü

kural olarak sınırsız olsa da, 216. madde ile sosyal sınıf, ırk, din, mezhep,

cinsiyet veya bölge farklılığı söz konusu olan halkın bir kesimini alenen

aşağılama cezai yaptırıma tabi kılınmıştır. Zira aksi bir kabulde, gerek

kamu barışı, gerekse kamu düzeninin bozulması ve de tanımlanan halk

kesimi içindeki kişilerin etkilenmesi söz konusu olabilecektir. Bu neden-

le de, ceza hukukunun özellikle de önleme fonksiyonu devreye girerek,

bu gibi fiillerin önünde engel oluşturmaktadır

. Burada bahsedilen aşa-

ğılama, hakaret etme, hor görme, küçük düşürme, onur kırma niteliğin-

deki sözleri ve fiilleri kapsamaktadır. Bunlar, olgu isnadıyla söz konusu

olabileceği gibi, farklı şekillerde de söz konusu olabilecektir

Suç bakımından, sosyal sınıf, ırk, din, mezhep, cinsiyet veya böl-

ge farklılığı olan kesimin, bu farklılıktan hareketle aşağılamaya maruz

kalması gerekmektedir. Yoksa örneğin, bir kişinin, aynı mezhebe dâhil

olduğu bir kesimi, mezhep içi farklı görüşlerle aşağılaması, bu suçun

oluşumuna neden olmayacaktır. Ancak farklı bir mezhebe mensup ki-

şinin, bu şekildeki mezhep farkı nedeniyle aşağılanması suçu oluştu-

racaktır.

Yine dikkat çekmektedir ki, aşağılamanın aleni olması, genel nite-

likteki hakaret suçunda olduğu şekilde nitelikli unsur olarak düzen-

lenmesinin aksine, suçun bir unsuru olarak düzenlenmiştir. Bu, koru-

nan hukuksal değerin kamu barışı olmasından kaynaklanmaktadır

Ersan Şen, “Türk Ceza Kanunu m. 301”, Ceza Hukuku Dergisi, Nisan 2007, Sayı:

1, s. 9; Bu gibi düşünce açıklamalarının esas itibariyle sınırsız olan ifade özgürlü-

ğünün dışında kaldığı yönünde bkz.: Özek, s. 74 vd..

Nur Centel/HamideZafer/ÖzlemÇakmut, KişilereKarşı İşlenen Suçlar –Cilt: I, İs-

tanbul, Beta Basım, 2007, s. 219; Alman Anayasa Mahkemesi verdiği bir kararında,

üzerinde “Ausländer raus” (Yabancılar dışarı) yazısı bulunan bir pankartın aşağı-

lama içermediğini vurgulamıştır. Bununla birlikte Alman yerel mahkemesi bu hu-

susun bir aşağılama içerdiğini belirtmiştir. Karar için bkz.: BVerfG, 1 BvR 369/04,

4.2.2010,

26 Temmuz 2013; bununla birlikte “Yabancılar giremez!” şeklindeki genel uyarı

ifadeleri aşağılama olarak değerlendirilmemelidir. Bkz.: Ostendorf, § 130 - Kn. 11-

13; bir ifadenin aşağılama oluşturup oluşturmadığının ve dolayısıyla hukuksal

değeri ihlal edip etmediğinin, bu ifadeyi okuyan, gören veya duyan özenli bir

ortalama kişinin anlayışına göre değerlendirileceği yönünde bkz.: Schäfer, § 130 -

Kn. 51.

Centel/Zafer/Çakmut, s. 219.