TBB Dergisi 112. Sayı

İdare Hukukunda Yürütmenin Durdurulması Kurumunun Evrensel Normlara Uyumu

160

Özellikle, mutlak olan ve hiçbir şartta kısıtlanması mümkün ol-

mayan temel haklara müdahale iddiasıyla açılan davalarda, yargısal

süreç içerisinde mahkemenin geçici koruma tedbirine karar vereme-

mesi, bazı durumlarda telafisi imkansız zararlara neden olduğundan,

dava sonunda verilecek kararın bir önemi kalmamaktadır. Yargısal

süreçlerin zaman alacağı dikkate alındığında, tedbir niteliğindeki

kararların bir nedeni de, hukuka aykırı olduğuna dair makul şüphe-

lerin olduğu bir aşamada, iptal kararı verilene kadar işlemin hukuk

aleminde sonuç doğurmasının önlenmesidir

. Bilhassa işlemin hukuk

aleminde doğması için gerekli olan, kanunda öngörülen şekil ve usul

kurallarına uygun olarak yetkili organca tesis edilmiş olması, yasa

hükmünün doğru uygulanması ve yetkinin kamu yararı amacından

başka amaçla kullanılmaması ilkelerine aykırı durumların davanın ilk

aşamalarında tespit edilmesi halinde, nihai karara kadar işlemin yü-

rürlükte kalmasının gerekliliğini savunmak zordur.

Bununla birlikte, bu kararların iki taraf açısından meydana gele-

bilecek muhtemel zararlar dikkate alınarak verilmesinin gerekliliği de

vurgulanmaktadır

. İdari yargı mahkemelerince genellikle müdaha-

le edilen hakkın niteliği, kişinin hukuki ve fiili durumu, yargılama

sonunda verilebilecek karar, muhtemel zararın giderim olanağı gibi

kişiye özel durumlar ile askıya alınacak idari işlemin kamu yararı,

kamu düzeni ve diğer kişilerin hak ve hürriyetlerine etkisi gibi kriter-

ler dikkate alınarak yürütmenin durdurulması kararı verilmektedir.

Dolayısıyla, genel kabul gören ilke, kamusal yarar ile kişisel hak ve

menfaatler arasındaki dengenin gözetilmesidir.

1.3.Avrupa Birliği Hukuk Sisteminde Geçici Hukuki Koruma

Tedbirleri

Ulusal yargı sistemlerinde olduğu gibi, Avrupa Birliği hukuk dü-

zeni içerisinde de Kurucu Anlaşması’nın 242. ve 243. maddeleriyle

Birlik kurumlarının idari nitelikteki işlemlerine karşı açılan davalar-

da, mahkemece yürütmenin durdurulması kararı verilmesi mümkün

Bernard Schwartz, French Administrative Law and the Common-law World,

Lawbooks Exchange Ltd,2006 s.197

John Leubsdorf, Preliminary Injunctions: In Defense of the Merits, 76 Fordham L.

Rev. 33 (2007).s.34