TBB Dergisi 112. Sayı

TBB Dergisi 2014 (112)

Mahmut ŞEN

169

lerinden herhangi birini almadığı için Hükümet’in dayandığı temyiz

yollarının 13. maddenin öngördüğü yükümlülükleri yerine getirmek-

ten uzak olduğu sonucuna varmış ve 13. maddenin ihlal edildiğine

karar vermiştir

Yukarıda yer verilen değerlendirmelerine göre AİHM, uyuşmaz-

lığın hukuki niteliğine, davacının durumuna ve ihlal edilen hakkın

önemine göre iç hukuktaki yürütmenin durdurulması koşulların-

dan her ikisinin birlikte gerçekleşmesi zorunluluğuna bakılmaksızın,

mahkemece yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi gerektiği,

aksi takdirde iptal davasının bazı dava türleri açısından etkili bir iç

hukuk yolu olamayacağı kanaatindedir.

M.M.S.–Belçika–Yunanistan davasında da AİHM, üye devletlerin

hukuk sistemlerinde uygulayacakları ilke ve kurallar ile hukuki mü-

esseseleri belirleyip uygulamakta serbest olduklarını vurgulamakla

birlikte, usul hükümlerinin, Sözleşmenin 13. maddesine aykırı olma-

ması gerektiğini ifade etmiştir. Buna göre, iç hukukta başvurulan mer-

ciin, Sözleşme’nin yasakladığı muamelelerden birisine muhatap olma

korkusu taşıyan başvuranın şikayetinin özünü dikkatli bir şekilde in-

celemeye yetkili ve uygun bir giderim sağlayabilmesi gerektirdiğini

belirtmektedir. Bu kapsamda, somut davada Belçika makamlarınca

inceleme, başvuranın muhtemel zararının geri dönüşsüz niteliğinin

somut olarak kanıtlanıp kanıtlanamaması ile sınırlandırılmış; böyle-

ce, kanıt yükü ağırlaştırılarak, bir dereceye kadar ihlal tehlikesi iddi-

asının esası hakkında inceleme yapılması engellenmiştir. Ek olarak,

Belçika Yüksek İdare Mahkemesi’nin yerleşik içtihatları dikkate alın-

dığında, muhtemel ihlalin yaratacağı zararın geri dönüşsüz niteliğini

somut olarak ortaya koymadan davayı kazanmak imkansızdır. Bu ne-

denle, yürütmenin durdurulması kararını, zararın mutlaka doğacak

olmasına bağlayan bir hukuk sistemi, ihlal edildiği iddia edilen hak

konusunda etkili bir giderim yolu sağlayamamakta, bu durum ise 13.

maddenin ihlali anlamına gelmektedir

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 11.07.2000 tarihli Jabari-Turkiye kararı,

paragraf 48,

, erişim tarihi: 21.03.2014

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 21 ocak 2011 tarihli M.S.S. –Belçika-

Yunanistan kararı, paragraf 387, 388,

, erişim tarihi:

19.03.2014