TBB Dergisi 112. Sayı

199 / 413

İşkence Nedeniyle Açılan Tam Yargı Davalarında Danıştay Ölçütleri 198
Bildirge, insan haklarının artık yalnızca her ülkenin bir iç sorunu
olmaktan çıkıp, ulusal sınırları da aşarak uluslararası boyutlara ulaş-
tığını dünyaya ilan etmiş, böylece insanlık tarihinde yeni bir dönemi
başlatmıştır40. Bildirgenin 5 inci maddesinde; “Hiç kimseye işkence yapı-
lamaz, zalimce, insanlık dışı veya onur kırıcı davranışlarda bulunulamaz ve
ceza verilemez.” hükmüne yer verilmiştir41.
2. Birleşmiş Milletler Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası
Sözleşmesi
Gerek BM’nin kuruluşu öncesinde gerekse de BM’nin kuruluşu
sonrasında bu organ tarafından yapılaştırılan pek çok insan hakları
belgesinin, doğrudan düzenlemekle birlikte dolaylı olarak işkence ve
kötü muamelenin önlenmesiyle ilişkisi bulunmaktadır. Bunlardan bi-
risi de BM Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi’dir42 .
16 Aralık 1966 tarihli BM Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası
Sözleşmesi’nde, işkence ve kötü muamele yasağına ilişkin hükme yer
verilmiştir. Sözleşmenin “İşkence yasağı” başlıklı 7. maddesine göre;
“Hiç kimse işkenceye veya zalimane, insanlık dışı veya onur kırıcı muamele
veya cezaya maruz bırakılamaz. Ayrıca hiç kimse, serbest iradesi olmadan tıbbi
veya bilimsel bir deneye tabi tutulamaz.”43
3. İşkence ve Diğer Zalimane, Gayri İnsani veya Küçültücü
Muamele veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi
İşkence ve Diğer Zalimane, Gayri İnsani veya Küçültücü Mua-
mele veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi üç kısımdan
oluşmaktadır. Kısım I’de, işkence terimine yer verilerek konuya iliş-
kin hükümler düzenlenmiştir. 17. maddeden itibaren başlayan Kısım
II’de, İşkenceye karşı Komite’yi kuran hükümlere; 25. maddeden itiba-
ren başlayan Kısım III’de, Sözleşmenin onaylanmasına ve yürürlüğüne
ilişkin maddelere yer verilmiştir44 .
40 Kapani, s.73.
41
Beyannamesi.pdf (E.T.25.11.2013).
42 Gemalmaz, s.162.
43 (E.T.25.11.2013).
44 E.T.