219 / 413
İşkence Nedeniyle Açılan Tam Yargı Davalarında Danıştay Ölçütleri
218
rülmesinin söz konusu olduğu; manevi tazminatın amacının bu acıyı
unutturmak, küçük düşürülen kişinin toplum içinde sarsılan itibarını
yeninden düzeltmeye çalışmak olduğu ve dolayısıyla, manevi tazmi-
natın bir tatmin niteliği taşıdığı şeklindedir
119
. Diğer bir ifadeyle, ma-
nevi tazminatın ayırıcı veya baskın niteliği, zarar görenin ya da yakın-
larının iç huzurunun kısmen tatmin edilmesidir
120
.
İdari yargıda manevi tazminata hükmolunması, özel hukuktakine
göre geç ve yavaş kabul edilmiştir. Manevi tazminatın idari yargıda
ağır ve geç kabulünün nedeni; manevi zararın,
“gerçekleşmiş olma”
dı-
şındaki unsurlarının
“takdiri”
ve
“varsayıma dayalı”
olmasına bağlan-
maktadır
121
.
ESİN, idari yargıda manevi tazminatın gerçekte bir tazmin aracı
olmayıp tatmin aracı olduğunu; manevi değerlerinde bir eksilme mey-
dana gelen, duyduğu acı, elem, ıstırap, üzüntü ve sarsıntı nedeniyle
yaşama zevki azalan kişiye manevi tazminat adı altında bir miktar
para verilerek, kişinin bu yoldan tatmin edilmesinin sağlandığını be-
lirtmektedir
122
.
Danıştay da, işkence iddiasıyla açılan tam yargı davalarında, ma-
nevi tazminatın bir tazmin aracı değil tatmin aracı olduğu görüşün-
dedir. Danıştay’a göre manevi tazminat; patrimuanda meydana gelen
bir eksilmeyi karşılamaya yönelik bir tazmin aracı değil, tatmin aracı
olup, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafiflet-
meyi amaçlar
123
.
İdari yargıda,
“ölüm”
,
“bedensel zarar”
ve
“kişilik haklarına saldırı”
durumlarında manevi tazminata karar verilmektedir. Danıştay’ın
bu konuda özel hukuk kurallarından yararlandığı, en azından bun-
lara koşut bir çizgi izlediği gözlemlenmektedir.
124
. Yüksek Mahkeme,
119
Gönen K. Eren, “İdari Yargıda Manevi Tazminat Meselesi”,
Danıştay Dergisi
, Y:34,
S:108, 2004, s.24.
120
Kılıçoğlu Mustafa, s.115.
121
Akıllıoğlu Tekin, “Gözlemler: Yönetsel Yargıda Manevi Giderim ve Bilgi Hukuku
Gelişmesi”
, Amme İdaresi Dergisi
, C:22, S:2, s.107, Ankara 1989.
122
Esin, s.450.
123
Danıştay 10.D., 06.07.2011, E:2009/11537, K: 2011/2909, Danıştay UYAP Bilişim
Sistemi.
124
Akıllıoğlu, “Gözlemler: Yönetsel Yargıda Manevi Giderim ve Bilgi Hukuku Geliş-
mesi”, s.107.