221 / 413
İşkence Nedeniyle Açılan Tam Yargı Davalarında Danıştay Ölçütleri
220
Manevi tazminatın miktarı, hem saldırıya maruz kalanın duydu-
ğu acı ve üzüntünün bir nebze de olsa giderilmesini sağlayacak hem
de zenginleşmeye yol aşmayacak şekilde belirlenmelidir
129
. İşkence id-
diasıyla açılan tam yargı davalarında manevi tazminata yönelik aynı
yaklaşımın gösterildiği anlaşılmaktadır. Danıştay’a göre; manevi taz-
minatın, niteliği gereği zenginleşmeye yol açmayacak şekilde belirlen-
mesi gerekmektedir
130
.
Öte yandan, manevi tazminat miktarının belirlenmesinde somut
verilere dayanılmasına olanak bulunmasa da, bazı objektif ölçütlerden
yararlanılması gerektiği de savunulmaktadır
131
. Bu bağlamda, manevi
tazminat miktarının saptanmasında belirli kriterler geliştiren Askeri
Yüksek İdare Mahkemesi(AYİM), davacılar ve yakınları yönünden her
yıl
“tarife”
şeklinde belirli manevi tazminat miktarları tespit etmek-
te, bu miktarlar ölüm ve çeşitli bedensel sakatlanmaların özelliği ve
niteliğine göre farklılık göstermektedir. Manevi tazminat konusunda
AYİM’in, idare hukukunun geniş, esnek ve giderimci yaklaşımı ile
konuya eğildiği belirtilmektedir
132
. Buna karşın, AYİM’in yukarıda
belirtilen uygulaması, manevi tazminat tutarlarının saptanması için
“tarife” yapılamayacağı, tazminat miktarının olaydan olaya değişen
bütün durum ve koşulların değerlendirilmesi suretiyle belirlenmesi
gerektiği gerekçesiyle eleştirilmektedir
133
.
Tam yargı davalarının tümüne yönelik olarak, uyuşmazlık konu-
su her olayın oluş biçiminin ve özelliklerinin birbirinden farklı olması
nedeniyle, AYİM tarafından uygulanan şekilde bir tarifenin belirlen-
mesi uygun gözükmede de, en azından işkence iddiasıyla açılan tam
yargı davalarında aynı miktarlarda manevi tazminata hükmedilmesi,
hemhakkaniyet yönünden hemde rücu nedeniyle kamu görevlilerinin
işkenceye başvurmasını caydırması yönünden daha isabetli olacaktır.
129
Gönen, s.35.
130
Danıştay 10.D., 13.02.2006, E:2003/4818, K:2006/1231, Danıştay UYAP Bilişim Sis-
temi.
131
Gönen, s.35.
132
Özgüldür Serdar, “İdare Hukukunda Tazminat Hesabının Unsurları ve Hesapla-
ma Yöntemi: AYİM Uygulaması”,
AYİM Dergisi
, S:11, Ankara 1997, s.26-27.
133
Gönen, s.35.