222 / 413
TBB Dergisi 2014 (112)
Aydın AKGÜL
221
Tam yargı davasının hukuki niteliği yönüyle idari yargıda manevi
tazminata bakılacak olursa; tam yargı davası, yalnızca idarenin uygu-
lamasıyla zarara uğradığını öne süren bireyin zararının aritmetiğini
konu edinen bir
“hesaplama işlemi”
değil, aynı zamanda idarenin hu-
kuk kuralları içinde kalmasını sağlayan etkin bir denetim ve yaptırım
mekanizmasıdır
134
.
Bu yaklaşıma benzer şekilde Danıştay, polis karakolunda işkence
yapılması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen maddi ve manevi zara-
rın tazmini istemiyle açılan davada;
“tam yargı davalarının niteliği gereği
takdir edilecek miktarın aynı zamanda idarenin kusurunun ağırlığını ortaya
koyacak bir oranda olması gerekmektedir.”
gerekçesine yer vererek idare
mahkemesince hükmolunan manevi tazminat miktarını yetersiz bul-
muştur
135
.
Tazminat miktarının hesaplanmasından önce üzerinde durulması
gereken asıl konu, hesaplanacak tazminatın neyi kapsayacağı hususu-
dur. Çünkü, hesaplamanın doğru yapılabilmesi, tazminatın kapsamı-
nın sağlıklı belirlenmesine sıkıca bağlıdır
136
. Hâkim, olayın özelliğine
göre, yapılan saldırının niteliği, mağdurun kişisel durumu ve özellik-
leri, duyulan fiziksel ve/veya manevi acı, elem ve üzüntüyü göz önün-
de bulundurarak manevi tazminatın miktarını belirleyecektir
137
.
Kişinin birel, öznel durumunda ve ruhsal yaşamında gerçek zara-
rını saptamak ve bunu tazminatla gidermek aynı derecede olanaksız-
dır. Bu noktada Danıştay iki açıdan konuyu ele almaktadır. Birincisi,
davacı veya davacıların zaman itibarıyla hem
“çektiği, katlandığı, duy-
duğu”
, hem de ileride
“çekeceği, katlanacağı ve duyacağı”
manevi zararlar
tazmin edilmektedir. İkincisi, hükmolunan manevi tazminat, meyda-
na gelen zararı bütünüyle karşılayıcı olmayıp, çekilen elem ve üzün-
tünün
“silinmesi imkânsız”
olmakla birlikte, uğranılan ıstırabı
“kısmen
olsun telafi etmek”
üzere mağdur olan davacı veya davacılara yapılan
134
Güran, s.152.
135
Danıştay 10.D., 21.11.2007, E:2005/5392, K:2007/5451, Danıştay UYAP Bilişim Sis-
temi.
136
Güran, s.153.
137
Gönen, s.35.