TBB Dergisi 112. Sayı

TBB Dergisi 2014 (112)

Aydın AKGÜL

225

Kamu görevlileri tarafından işkence yapılması nedeniyle bire-

yin zarara uğraması durumunda, bu zararın karşılanmasına yönelik

Anayasada ve Devlet Memurları Kanunu’nda bir kısım düzenlemeler

yapılmıştır. Anayasanın “Yargı Yolu” başlıklı 125/1. maddesinde; ida-

renin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu

belirtilerek, idarenin hukuka aykırı işlem ve eylemlerine karşı bireyler

hukuki koruma altına alınmıştır.

Kamu görevlilerine rücuya ilişkin olarak ise, Anayasanın 40/3.

maddesinde;

“Kişinin, resmi görevliler tarafından vaki haksız işlemler sonu-

cu uğradığı zarar da, kanuna göre, Devletçe tazmin edilir. Devletin sorumlu

olan ilgili görevliye rücu hakkı saklıdır.”

; 129/5. maddesinde;

“Memurlar ve

diğer kamu görevlilerinin yetkilerini kullanırken işledikleri kusurlardan doğan

tazminat davaları, kendilerine rücu edilmek kaydıyla ve kanunun gösterdiği

şekil ve şartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine açılabilir.”

hükümleri yer

almaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda da kamu görevlisi tara-

fından neden olunan zarar dolayısıyla rücuya ilişkin hükümler dü-

zenlenmiştir. 657 sayılı Kanun’un “Kişilerin uğradıkları zararlar” baş-

lıklı 13. maddesinde, 26.3.2002 tarihli ve 4678 sayılı Kanunla yapılan

değişiklikle; işkence ya da zalimane, gayri insani veya haysiyet kırıcı

muamele suçlarını işleyerek ülkemiz aleyhine Avrupa İnsan Hakları

Mahkemesinde tazminata hükmedilmesine neden olan personele söz

konusu tazminat için rücu edileceğine ilişkin özel bir düzenleme ya-

pılmıştır. Buna göre;

“İşkence ya da zalimane, gayri insani veya haysiyet

kırıcı muamele suçları nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince verilen

kararlar sonucunda Devletçe ödenen tazminatlardan dolayı sorumlu personele

rücu edilmesi hakkında da yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.”

Devlet Memurları Kanunu’nda yapılan değişiklikle yapılan bu

yeni düzenleme karşısında, AİHS’nin 3. maddesinin ihlali nedeniyle

Türkiye’nin başvurucuya tazminat ödemesi durumunda, ödenen bu

tazminat için ihlale neden olan kamu görevlisine rücu yoluna gidil-

mektedir. Ancak, bu düzenleme yalnızca Sözleşmenin 3. maddesiyle

sınırlı tutulmuş olup, bu madde dışındaki maddelerden kaynaklanan

ihlalle ilgili hükmedilen tazminatın ödenmesi durumunda 657 sayılı

Kanun’un 13/2 maddesi uygulanmayacaktır

152

Özbey Özcan, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Yargılamanın Yeni-