269 / 413
Anayasa Mahkemesinin Eylemli İçtüzük Kuralına İlişkin İçtihat Değişikliğinin Gerekçesi Üzerine
268
susları ile sınırlıdır. Şekil bakımından denetleme, Cumhurbaşkanın-
ca veya Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin beşte biri tarafından
istenebilir. Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren on gün geçtikten
sonra, şekil bozukluğuna dayalı iptal davası açılamaz; def’i yoluyla ile-
ri sürülemez.
17
Kural incelendiğinde, 1982 Anayasası’nın 1961 Anayasası’ndan
farklı olarak kanunların şekil bakımından denetimini düzenlediği gö-
rülür. Ancak şekil denetiminin denetim kapsamına alınmış olması, bu
denetimi güçlendirmeyi, genişletmeyi, anayasal güvence kapsamına
almayı değil, şekil denetimini sınırlamayı hedeflemiştir. Yukarıda be-
lirtildiği gibi 1961 Anayasası böyle bir ayrım yapmadığı halde, AYM,
kararlarında bu tür bir ayrım yapmıştır. 1982 Anayasası bu ayrımı
kendisi yapmış ve şekil bakımından denetimi değişik yönlerden sınır-
lamaya tabi tutmuştur. Hemen belirtmek gerekir ki esas bakımından
denetim yönünden de iki Anayasa arasında fark vardır ve 1982 Ana-
yasası daha daraltıcı olmuştur. Ancak bu makalenin konusu dolayısıy-
la sadece şekil bakımından denetime getirilen sınırlamalar üzerinde
durulacaktır. Anayasa şekil bakımından denetimi, esas bakımından
denetime göre üç yönden sınırlamıştır:
1) Başvuru yapabilenler açısından:
Anayasanın 150. maddesi şekil ve esas bakımından iptal davası
açma hakkını,
• Cumhurbaşkanına,
• İktidar ve ana muhalefet partileri meclis gruplarına,
• TBMM üye tamsayısının 1/5’ ine,
vermiştir.
148. maddenin ikinci fıkrası ise şekil bakımından denetlemenin
ancak,
• Cumhurbaşkanı,
• TBMM üye tamsayısının 1/5’i
tarafından istenebileceği belirtilmiştir.
18
17
Kili & Gözübüyük, 1985, s. 303
18
İba esas yönünden iptal davası açabilen iktidar ve ana muhalefet partileri grupla-