TBB Dergisi 112. Sayı

Anayasa Mahkemesinin Eylemli İçtüzük Kuralına İlişkin İçtihat Değişikliğinin Gerekçesi Üzerine

278

İşte AYM bu tür durumları dikkate alarak, usulüne uyularak ya-

pılmasa bile, içtüzük değişikliği sayılabilecek uygulamaları (eylemli)

İçtüzük değişikliği sayarak denetim kapsamını almaktadır. Başka bir

anlatımla İçtüzüğe aykırı her uygulama, yöntem kurallarına uyulma-

dan yapılmış bir değişiklik sayılarak denetim kapsamına alınmıştır.

AYM’nin yorum yöntemiyle geliştirdiği bu uygulamanın ne anla-

ma geldiğini daha iyi görebilmek için, konuya başka yönden bir yakla-

şımı gözden geçirmek yararlı olabilir. Gözler, “

Parlamento Kararlarının

Denetlenemeyeceği Kuralının Anayasa Mahkemesi Tarafından Aşılması: ‘’İç-

tüzük Düzenlemesi Niteliğindeki Diğer Meclis Kararları’’ İçtihadı”

başlığı

altında AYM’nin bu içtihadını eleştirmektedir. Gözler, Anayasa gereği,

üç istisna dışında parlamento kararlarının AYM tarafından denetlene-

meyeceğini belirtir. Bu istisnalar TBMM İçtüzüğü, dokunulmazlığın

kaldırılması kararı ve milletvekilliğinin düşmesi kararıdır. Gözler’e

göre bu üç tür parlamento kararının AYM tarafından denetlenebile-

ceği Anayasa’nın 85 ve 148. maddelerinde açıkça belirtilmiştir. Ana-

yasada diğer parlamento kararlarının denetlenebileceğine ilişkin bir

hüküm yoktur. AYM’nin yetkisi

‘’verilmiş bir yetki...

’’dir. AYM kendisi-

ne açıkça yetki verilmediği konularda yetkisizdir. Gözler bu nedenle,

AYM’nin, denetim yasağını, parlamento kararlarını içtüzük düzenle-

mesi niteliğinde görerek aştığını belirtmektedir.

Bumakalenin bakış açısındanGözler’e katılmanın olanaklı olmadı-

ğı ilk bakışta kolaylıkla görülebilmektedir. Örneğin Gözler TBMM’nin

Hükümete verdiği güven veya güvensizlik kararını AYM’nin denet-

leyemeyeceğini belirtmektedir. Gerçekten de Anayasa’da buna ilişkin

bir kural yoktur. Ancak hemAnayasa’da ve hem de İçtüzükte karar ye-

tersayısı ile ilgili kurallar vardır. Karar yetersayısına ilişkin bu kural-

lar sadece kanunların kabulü sırasında aranacak yetersayılara ilişkin

değildir. TBMM, alacağı her kararda bu yetersayıyı uygulamak du-

rumundadır. Genel Kurul bu yetersayıya uymadan bir karar almışsa,

Anayasa’daki ve İçtüzükteki kuralı fiilen ya da eylemli olarak değiştir-

miş olur. Dolayısıyla bu değişiklik ister yöntem kurallarına uygun ola-

rak gerçekleştirilmiş olsun, ister eylemli olarak gerçekleştirilmiş olsun

AYM tarafından denetlenmesi gerekir.

Gözler, 2004, s. 220-223