TBB Dergisi 112. Sayı

Anayasa Mahkemesinin Eylemli İçtüzük Kuralına İlişkin İçtihat Değişikliğinin Gerekçesi Üzerine

280

Anayasada komisyon aşamasını zorunlu kılan bir kural bulunmadığı-

nı vs. söyleyerek bu konuda yapılan bir İçtüzük değişikliğini anayasa-

ya aykırı bulmazsa, yöntem kurallarına uyulmadan gerçekleştirilen bir

eylemli içtüzük değişikliğini de anayasaya aykırı bulmayacaktır.

Nitekim yukarıda değinilen somut olayda AYM, Danışma Kurulu

önerisi üzerine 48 saat koşulunun kaldırılmasının İçtüzüğe aykırı ol-

duğunu, bunun bir eylemli içtüzük değişikliği olduğunu saptadıktan

sonra değişikliği denetim kapsamına almış ve Anayasaya aykırılığını

incelemiştir. Sonunda da bu eylemli içtüzük değişikliğinin Anayasa-

ya aykırı olmadığına karar vermiştir. Dolayısıyla değişikliğin yöntem

kurallarına uyularak yapılması ile bu kurallara uyulmadan yapılması

arasında bir fark kalmamıştır.

Mahkeme somut olayda Anayasaya aykırılık konusunda şunları

söylemektedir:

Anayasa’nın 88. maddesinde, yasa tasarılarının TBMM’nde görüşülme

yöntem ve esasları belirlenmemiş, bu yöntem ve esasların saptanması içtüzüğe

bırakılmıştır. Anayasa’nın öbür maddelerinde de yasa tasarılarının görüşülme

yöntem ve esaslarına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır./ Bir yasa tasa-

rısının, gündemin birinci maddesine alınması (öncelikle görüşme) ile kırksekiz

saatlik bekleme süresini doldurmadan görüşülmesi (ivedilikle görüşme) yönte-

İçtüzük’te

belirtilmiştir. Bu yönteme göre özellikle, ivedilikle görüşme için

Genel Kurul’dan istemde bulunma yetkisi Hükümet ya da esas komisyonun-

dur. Dava konusu TBMM kararı ise, -bu yöntemden farklı olarak ANAP Grup

Başkanvekili’nin önerisi üzerine alınmıştır

. Ne var ki, bu karar, yukarıda da

belirtildiği üzere yeni bir “içtüzük düzenlemesi”, daha açık anlatımıyla bir iç-

tüzük değişikliği niteliğindedir./

İçtüzükteki yönteme uyulmadan alınan

“İçtüzük değişikliği niteliğindeki” TBMM kararının, salt bu nedenle

Anayasa’ya aykırılığı ve içtüzük hükümlerine uymayan her davranı-

şın Anayasa’ya

aykırılık oluşturduğu kabul edilemez./...Yukarıda açıklanan

nedenlerle söz konusu TBMM kararı biçim ve öz yönünden Anayasa’ya aykırı

değildir, iptal isteminin reddi gerekir.

Özetle söylemek gerekirse, AYM, yasama organının içtüzük deği-

şikliklerini denetim kapsamından kaçırma olasılığını dikkate alarak

Bu bir Danışma Kurulu önerisi olarak kabul edilir. Çünkü İçtüzüğün 19. maddesi-

ne göre Danışma Kurulunda siyasal parti grupları arasında uzlaşma sağlanamaz-

sa, her grup kendi önerisini Genel Kurula getirme hakkına sahiptir. Bu öneriler

Danışma Kurulu önerisinin yerini tutar.

Bakırcı, 2011, s. 1511-1544